اولويت‌بندي مؤلفه‌هاي مؤثر بر توسعه گردشگري مبتني بر جنگل (بررسي موردي: جنگل‌هاي ارسباران)

Prioritization of effective components on the development of forest-based tourism (case study: Arasbaran forests)

با توجه به افزايش روزافزون تقاضا براي فعاليت ­هاي گردشگري در مناطق جنگلي، ضروري است كه توسعه گردشگري مبتني بر جنگل بر اساس برنامه‌ريزي صحيح و متناسب با نياز گردشگران و ظرفيت هاي طبيعي اين مناطق انجام شود. از اين­رو در اين پژوهش مؤلفه­ هاي مؤثر بر توسعه گردشگري مبتني بر جنگل شناسايي و اولويت­ بندي شدند. در اين پژوهش براي شناسايي مؤلفه‌هاي مؤثر بر توسعه گردشگري متناسب با مناطق جنگلي، از پرسشنامه و براي اولويت‌بندي آن­ها از روش تاپسيس استفاده شد. پانل متخصصين اين پژوهش شامل متخصصان حوزه گردشگري اعم از استادان دانشگاه، متخصصين سازمان جنگل ­ها، مراتع و آبخيزداري كشور، سازمان حفاظت محيط ­زيست و متخصصين وزارت ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بود. نتايج نشان داد، مؤلفه‌هاي ((بازنگري مناطق متمركز گردشگري بر اساس ظرفيت برد)) با وزن 0/948، ((توسعه زنجيره ارزش توريسم در مقاصد گردشگري)) با وزن 0/934 و ((ارتقاي شبكه حمل و نقل)) با وزن 0/894 در اولويت­ هاي اول تا سوم قرار گرفتند. مهم­ترين مؤلفه­ شناخته شده در اين پژوهش ((بازنگري مناطق متمركز گردشگري بر اساس ظرفيت برد)) بود كه نشان داد هرگونه توسعه اعم از توسعه زنجيره ارزش، زيرساخت­­ ها و توسعه اقتصادي و اجتماعي مناطق گردشگري جنگلي بدون درنظر گرفتن ظرفيت برد متناسب نيست و نتيجه نهايي نشان داد كه درنظر گرفتن جنبه محيط ­زيستي براي توسعه گردشگري مبتني بر جنگل از جايگاه ويژه­اي برخوردار است.

Due to the increasing demand for tourism activities in forest areas, it is necessary to develop forest-based tourism based on proper planning and in accordance with the needs of tourists and the natural capacities of these areas. Therefore, in this study, the effective components of the development of forest-based tourism were identified and prioritized. In this research, to identify the effective factors on the development of tourism in proportion to the forest areas, the documentary method and the questionnaire were used to prioritize them using the TOPSIS method. The panel of experts in the study included university professors, tourism graduates, experts in the Cultural Heritage, Arts and Tourism Organization and Natural Resources administration. According to the results, the components of ((review of concentrated tourism areas based on carrying capacity)) with a weight of 0.947, ((Development of the tourism value chain in tourism destinations)) with a weight of 0.933 and ((improving the transportation network)) with a weight of 0.893 are the first to third priorities. The most important component known in the present study was ((review of concentrated tourism areas based on carrying capacity)) which showed that any development including value chain development, infrastructure and economic and social development of forest tourism areas without considering the carrying capacity is not appropriate. The final result showed that considering the environmental aspect for the development of forest-based tourism has critical importance.