تأثير ارتفاع از سطح دريا بر ويژگي‌هاي كمي و كيفي و برآورد مقدار ميوه بنه (Pistacia atlantica Desf.) توده‌هاي جنگلي شهرستان سردشت، استان آذربايجان‌غربي

The effect of altitude on quantitative and qualitative characteristics and estimation of Pistacia atlantica fruits in the forest stands in Sardasht, West Azerbaijan province

هدف از اين پژوهش بررسي ويژگي­ هاي كمي و كيفي توده ­هاي بنه در طبقات ارتفاعي و برآوردي از مقدار توليد ميوه آن در توده هاي مورد بررسي است. در اين بررسي سه طبقه ارتفاعي از جنگل‌هاي سردشت (كمتر از 1400 متر، بين 1000تا 1400 متر و بيشتر از 1400 متر) در سامان عرفي شش روستا انتخاب و در توده­ هاي جنگلي روستا­هاي مذكور 27 خط نمونه با طول نامساوي به‌صورت تصادفي برداشت شد. در برداشت خط ­نمونه مشخصه ­هاي نوع گونه‌، ارتفاع درخت، قطر برابرسينه، قطر كوچك و بزرگ تاج، مبدأ گونه، وضعيت سلامت اندازه ­گيري شد. همچنين مقدار ميوه ﺗﻮﻟﯿﺪ شده 89 اصله از پايه­ هاي بنه در طبقات قطري مختلف مورد اندازه ­گيري قرار گرفت. نتايج نشان داد كه در توده­هاي مورد بررسي بنه 11/1 درصد آميختگي را به­ خود اختصاص داده و ميانگين قطر برابرسينه و ارتفاع پايه­ هاي آن به ­ترتيب در طبقه ارتفاعي كمتر از 1000 و 1400 -1000 متر بيشترين مقدار را دارد. بيشترين درصد دانه ­زادي پايه ­هاي بنه در طبقه ارتفاعي 1400-1000 متر و بيشترين درصد سالم ­بودن پايه ­ها در طبقه ارتفاعي بيشتر از 1400 متر مشاهده شد. دو مشخصه ارتفاع و متوسط قطر تاج با مقدار ميوه توليدي هر پايه به­طور معني ­داري همبستگي مثبت نشان دادند. اين پژوهش نشان داد كه با افزايش ارتفاع از سطح دريا از فراواني گونه بنه كاسته مي ­شود.

The study aimed to investigate the quantitative and qualitative characteristics of Pistachia atlantica stands in altitude classes and to estimate the amount of fruit production in the studied stands. In this study, in three altitude classes of Sardasht forests (less than 1400 m, 1000 -1400 m, and more than 1400 m), the traditional utilization area of six villages was selected and, in the forest, stands of the mentioned villages, 27 transects of unequal length were randomly established. In the transects, characteristics such as species type, tree height, d.b.h, small and large crown diameter, origin, health status, and distance between trees were measured. Also, the amount of fruit of 89 individuals in different diameter classes was measured. The results showed that in the studied stands, Pistachia atlantica accounted for 11.1% of the mixture, and the average d.b.h and the height of trees were the highest in the elevation class less than 1000 m and 1400-1000 m, respectively. The highest seed-originated tress percentage of Pistachia atlantica individuals was observed in the altitude class of 1400-1000 m and the highest percentage of healthy trees was observed in the altitude class of more than 1400 m. The two characteristics of height and average diameter of the crown show a positive correlation with the amount of fruit produced in each individual. This study showed that with increasing altitude, the abundance of Pistacia species decreases.