پديد آورندگان :
نوده، ماريه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , علي عرب، عليرضا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده علوم جنگل - گروه جنگل شناسي و اكولوژي جنگل , ساداتي، احسان مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان مازندران، ساري، ايران
كليدواژه :
اسيد آسكوربيك , اسيد ساليسيليك , تنش خشكي , درختان تندرشد , كيفيت نهال
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: پالونيا فورتوني يكي از تندرشدترين گونه‌هاي درختي جنس پالونيا است كه گزينه‌اي مناسب براي زراعت چوب و درختكاري تلفيقي (اگروفارستري) در شمال ايران محسوب مي‌گردد. خشكي يكي از مهم‌ترين عوامل محدودكننده رشد و زنده‌ماني اين گونه است كه مي‌تواند خسارت‌هاي شديدي بر عملكرد آن در نهالستان و عرصه كاشت وارد نمايد. تحقيق حاضر در نظر دارد ضمن بررسي واكنش رشد و زنده‌ماني نهال‌هاي اين گونه در برابر تغييرات رطوبت خاك، امكان استفاده از تيمارهاي محلول-پاشي برگي اسيد ساليسيليك و اسيد آسكوربيك را جهت افزايش مقاومت به خشكي اين گونه در مرحله نهالي مورد بررسي قرار دهد.
مواد و روش‌ها: در اين پژوهش 225 اصله از نونهال انتخاب و در گلدان‌هاي سه ليتري با خاك مناسب بازكاشت شدند و پس از استقرار با استفاده از آزمايش فاكتوريل دو عاملي با سه تكرار به‌مدت چهارماه تحت سه سطح رطوبت خاك (90، 60 و 30 درصد ظرفيت زراعي) و پنج سطح محلول‌پاشي (شاهد، اسيد‌آسكوربيك يك و 10 ميلي‌مولار، اسيد‌ساليسيليك 100 و 150 ميلي‌گرم بر ليتر) قرار گرفتند. در انتهاي آزمايش مشخصه‌هاي زندماني، ارتفاع ساقه، قطر يقه، كلروفيل و سطح ويژه برگ و همچنين طول ريشه‌هاي اصلي و فرعي، تعداد ريشه‌هاي فرعي و سطح كل ريشه براي هر نهال اندازه‌گيري شد. جهت پردازش اطلاعات حاصل، روش آناليز واريانس دوعاملي، آزمون مقايسه ميانگين‌ها به روش دانكن و رگرسيون خطي ساده در سطح اعتماد 95 درصد استفاده شد.
يافته‌ها: نتايج نشان داد در تمامي تيمارهاي محلول‌پاشي، رابطه خطي كاهنده و معني‌داري بين رطوبت خاك و زنده‌ماني نهال‌ها مشاهده شد. به‌طوري‌كه در سطح رطوبتي 30 درصد (خشكي شديد) تيمار محلول‌پاشي اسيد ساليسيليك باعث افزايش هفت برابري زنده‌ماني نهال‌ها شد. همچنين كاهش رطوبت خاك از سطح 90 به 60 درصد كاهش معني‌داري در صفات رويشي ساقه و برگ نهال-ها ايجاد كرد. نتايج نشان داد اثرات محلول‌پاشي بر ويژگي‌هاي ريشه نهال به‌شدت تحت تاثير رطوبت خاك قرار دارد، به‌طوري‌كه در سطح رطوبتي 90 درصد محلول‌پاشي باعث كاهش سطح ريشه و تعداد ريشه‌هاي فرعي نهال شد، اما در سطح رطوبتي 30 درصد نهال‌هايي كه همزمان با تيمار رطوبتي تحت تيمار محلول‌پاشي اسيد ساليسيليك با غلظت 150 ميلي‌گرم بر ليتر و اسيد آسكوربيك با غلظت 10 ميلي‌مولار قرار گرفتند، بيشترين ميانگين تعداد ريشه‌هاي فرعي، سطح و طول كل ريشه را نشان دادند.
نتيجه‌گيري: نهال‌هاي پالونيا فورتوني نسبت به تغييرات رطوبت خاك بسيار حساس مي‌باشند. همچنين استفاده از محلول‌پاشي برگي، به‌ويژه در تيمار اسيد ساليسيليك با غلظت 150 ميلي‌گرم بر ليتر باعث بهبود زنده‌ماني و رشد نهال‌هاي اين گونه در شرايط كمبود آب مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Paulownia fortunei (Seem.) Hemsl is one of the fastest growing tree species of Paulownia genus, which is a suitable option for wood farming and agroforestry in north of Iran. Drought is one of the most important factors limiting the growth and survival of this species, which can cause severe damage to its performance in the nursery and planting area. This study intends while to investigate the growth and survival response of this species seedling to changes in soil moisture, to consider the possibility of using foliar spray of salicylic acid and ascorbic acid to increase drought resistance of P. fortunei in seedling stage.
Materials and Methods: In this study, 225 seedlings were selected, and were transplanted in 3 liter pots filled with suitable soil, and were examined after establishment under 3 levels of soil moisture (90%, 60% and 30% of field capacity) and 5 levels of foliar spray (control, 1 and 10 mM ascorbic acid, 100 and 150 mg.l-1 salicylic acid), using two-factor factorial experiment with 3 replications for 4 month. Survival of seedlings and growth characteristics, including stem height, collar root diameter, chlorophyll, and specific area of leaves, and also length and number of main and lateral roots for each seedling were measured at the end of the study. Collected data were analyzed using two-way analysis of variance, Duncan multiple comparison of means, and simple linear regression method at 95% confidence level.
Results: The results showed that in all foliar spraying treatments, a decreasing and significant linear relationship was observed between soil moisture and seedling survival. So that at 30% moisture level (severe drought) salicylic acid foliar spray treatment increased the survival of seedlings by 7 times. Also, lessening of soil moisture from 90% to 60% caused a significant reduction in growth traits of stems and leaves of seedlings, The results showed that the effects of foliar spray on seedling root properties are strongly affected by soil moisture, so that at 90% moisture level, foliar spray reduces root area and number of first order lateral roots, nevertheless, at 30% moisture level, seedlings were treated with foliar spray of salicylic acid at a concentration of 150 mg.l-1 and ascorbic acid at a concentration of 10 mM, showed the highest mean values of root area, total root length and number of first order lateral roots.
Conclusion: P. fortunei seedlings are very sensitive to changes in soil moisture. Also, the use of foliar spray, especially in the treatment of salicylic acid with a concentration of 150 mg.l-1 improves the survival and growth characteristics of this species seedling under water scarcity conditions.
