تعيين مطلوبيت رويشگاه سفيد‌‌پلت (.Populus caspica Bornm) و مهمترين متغير‌‌هاي اقليمي تأثير‌‌گذار بر پراكنش آن در جنگل‌‌هاي هيركاني

Predicting the suitable habitat of Caspian poplar (Populus caspica Bornm.) and the most influential climatic variables on its potential distribution in the Hyrcanian forests, Iran

تغيير اقليم مي‌‌تواند تهديدي جدي براي گونه‌‌هاي مختلف بومي در جنگل‌‌هاي هيركاني باشد. بااين‌حال، تاكنون پژوهشي در ارتباط با تعيين پيامد‌‌هاي تغيير اقليم بر روند الگوهاي پراكنش (Populus caspica Bornm.) انجام نشده است. در پژوهش پيش‌رو به‌منظور شناسايي ارتباط بين پراكنش سفيدپلت با متغيرهاي اقليمي و تعيين رويشگاه‌‌هاي مطلوب تحت شرايط اقليم كنوني و آينده (سناريوي RCP 8.5 تا سال 2070) از تئوري آشيان بوم‌شناختي، نرم‌افزار MAXENT و نيز داده‌‌هاي حضور اين گونه در سطح جنگل‌‌هاي هيركاني استفاده شد. بر‌‌اساس ارزيابي سطح زير منحني ROC، ارزش زياد شاخص AUC (0/993) نشان‌دهنده كارآمدي مدل مورد استفاده در تعيين رويشگاه بالقوه سفيدپلت بود. مهم‌ترين متغير‌‌هاي مؤثر در تعيين رويشگاه اين گونه شامل بارش در خشك‌‌ترين ماه سال، تغييرات دماي سالانه، ميانگين دماي سالانه و هم‌‌دمايي بودند. همچنين، تحت شرايط اقليم كنوني، مساحت مطلوبيت رويشگاه‌‌هاي اين گونه در جنگل‌هاي هيركاني 88317/3 كيلو‌‌متر مربع است و در 38/75 درصد از منطقه، پتانسيل خوبي براي حضور سفيد‌‌پلت وجود دارد، درحالي‌كه نتايج سناريو آينده (RCP 8.5) نشان‌دهنده كاهش 48/4 درصدي مساحت مطلوبيت رويشگاه اين گونه نسبت به شرايط فعلي است. از نتايج اين پژوهش مي‌‌توان در راستاي تصميمات مديريتي، برنامه‌‌ريزي‌‌هاي حفاظتي و اصلاحي با درنظر گرفتن اثر تغيير اقليم بر مطلوبيت رويشگاه‌‌ها و پاسخ گونه به تغيير اقليم استفاده كرد و راهبردهاي حفاظتي سفيدپلت (در درون يا بيرون از رويشگاه) را تدوين كرد.

Climate change can be a major threat to the endemic species of the Hyrcanian forests. However, there have been almost no studies in terms of determining consequences of climate change on the distribution patterns of Populus caspica Bornm. In this study, ecological niche theory and MAXENT software as well as P. caspica presence data across the Hyrcanian forests of Iran were used to identify the relationships between species data to the climatic predictor variables under current and future (RCP 8.5) (2070) climate conditions. According to analysis of area under the ROC curve, the high value of AUC index (0.993) indicated the efficiency of the model in determining the potential habitat of P. caspica. Precipitation of driest month, temperature annual range, mean annual temperature, and isothermality were the most important bioclimatic variables in the determination of potential habitat for P. caspica. Moreover, our results demonstrated that the habitat suitability area of this species was 88317.3 km2 under current climate condition and 38.75% area was identified as a "good potential" level for the presence of P. caspica. Whereas under projected future climate (RCP 8.5), suitable areas would be decreased by 48.4% compared to the current condition. The results of this study can be applied in approaches management, conservation planning and reforestation by taking into account the effect of climate change on habitat suitability and species response to its changes and conservation strategies will be compiled for this species.