تأثير جنگل‌كاري با گونه‌هاي پهن‌‌برگ و سوزني‌‌برگ بر پايداري خاكدانه‌‌ها و ترسيب كربن خاك در منطقه ريمله خرم‌آباد

Effect of reforestation by broadleaf and coniferous species on aggregate stability and soil carbon sequestration in the Rimaleh, Khorramabad, Iran

در پژوهش پيش‌رو اثر جنگل‌كاري با گونه‌هاي پهن‌‌برگ و سوزني‌‌برگ بر برخي ويژگي‌هاي خاك در جنگل‌‌كاري‌‌هاي منطقه ريمله خرم‌آباد بررسي شد. اين پژوهش در قالب يك طرح كامل تصادفي با چهار تيمار سرو نقره‌‌اي، كاج بروسيا، بادام كوهي و منطقه شاهد در چهار تكرار انجام شد. پس از اندازه‌گيري ويژگي‌هاي اشكوب درختي شامل قطر برابرسينه، سطح تاج و ارتفاع در هر قطعه‌نمونه (20×20 متر مربع)، دو نمونه‌ تركيبي خاك نيز از عمق‌هاي صفر تا 10 و 10 تا 20 سانتي‌متري برداشت شد. در اين نمونه‌ها، نسبت‌‌ اندازه‌هاي خاكدانه‌‌ و شن خاك، بُعد فراكتال، ميانگين وزني (MWD) و هندسي قطر (GMD) خاكدانه‌ها به‌همراه ترسيب كربن خاك اندازه‌‌گيري شدند و با استفاده از تجزيه واريانس دوطرفه مقايسه شدند. براساس نتايج به‌دست‌آمده، خاكدانه‌‌هاي درشت (بيشتر از 2000 ميكرومتر) و ريز (كمتر از 53 ميكرومتر) و پايداري آن‌ها در خاك تيپ‌هاي بادام كوهي و كاج بروسيا به‌طور معني‌داري بيشتر از خاك سرو نقره‌‌اي و منطقه شاهد شدند. سرو نقره‌‌اي فقط مقدار خاكدانه‌‌هاي ريز خاك (53 تا 250 و كمتر از 53 ميكرومتر) را به‌طور معني‌داري افزايش داد. همچنين، بادام كوهي سبب افزايش معني‌دار ميانگين‌هاي وزني و هندسي قطر خاكدانه‌‌ها و ترسيب كربن خاك (حدود 22 تن در هكتار) شد. به‌طور‌كلي در كوتاه‌‌مدت، بادام كوهي و كاج بروسيا نسبت به سرو نقره‌‌اي و منطقه شاهد با افزايش كربن آلي خاك سبب بهبود سريع‌تر پايداري خاكدانه‌‌ها و ويژگي‌هاي خاك ‌‌شدند.

This study investigated the effects of reforestation by native broadleaf and exotic coniferous species on some soil properties at Rimaleh plantations, Khorramabad County, Iran. The experiment was performed by using a completely randomized design with Arizona cypress (Cupressus arizonica Greene), Turkish pine (Pinus brutia Ten.), wild almond (Amygdalus scoparia Spach) and control treatments in four replications. Each replication consisted of a 20 20 m2 plot. Diameter at breast height, canopy cover, and tree height were measured at each plot. Two combined soil specimens were sampled at the two distinct 0-10, and 10-20 cm depths in each treatment replication. The two-way ANOVA was used to compare the ratio of aggregate size and sand proportion, fractal dimension, the mean weight diameter (MWD) of aggregates, geometric mean diameter (GMD) of aggregates, and carbon sequestration among tree species and sampling depths. Results showed that wild almond and Turkish pine plantations play a major role in the development and sustainability of both coarse (more than 2000 µm) and fine (less than 53 µm) aggregates. The Arizona cypress plantations only led to increase of fine aggregates (53-250 and less than 53 µm). A significant increase also was observed in the MWD and GMD of aggregates, and the carbon sequestration in the wild almond plantation soil. In a short time, the wild almond and Turkish pine plantations added more organic carbon to the soil and improved both the soil properties and the stability of aggregates in comparison to the Arizona cypress and control treatment.