مدل سري زماني رخدادهاي آتش سوزي در جنگل‌ها و مراتع استان كرمانشاه با استفاده از داده هاي سنجنده MODIS از سال 2002 تا 2018

Time Series model of fires forests and rangelands of Kermanshah province using MODIS data from 2002 to 2018

بررسي و پايش تغييرات رژيم‌هاي آتش‌سوزي در جنگل‌ها و مراتع اهميت ويژه‌اي در برنامه‌ريزي‌هاي كنوني و آينده مديريت آتش‌سوزي در عرصه‌هاي طبيعي دارد. هدف از پژوهش پيش‌رو بررسي تغييرات زماني رخدادهاي آتش‌سوزي در گذشته و پيش‌بيني رخدادهاي آتش‌سوزي در آينده با استفاده از مدل سري‌هاي زماني بود. به اين منظور داده‌هاي سري زماني رخدادهاي آتش‌سوزي 2002 تا 2018 كه با استفاده از سنجنده ماديس ثبت شده بود، گردآوري شد. سپس اين داده‌ها جهت پيروي از مدل سري زماني و انتخاب بهترين مدل بررسي شدند. در اينجا با توجه به فصلي بودن رخدادهاي آتش‌سوزي، از مدل SARIMA (Seasonal Autoregressive Integrated Moving Average) استفاده و پارامترهاي مدل جهت پيش‌بيني تعداد رخدادها برآورد شد. نتايج نشان داد كه آتش‌سوزي در جنگل‌ها و مراتع استان كرمانشاه طي اين بازه زماني روند افزايشي اندك اما معني‌دار داشت. همچنين مشاهده شد كه رخدادهاي آتش‌سوزي پراكنش فصلي داشتند و بيشينه رخدادها به ترتيب در اواخر تابستان و اوايل پاييز ثبت شده است. با توجه به فصلي بودن رخدادهاي آتش‌سوزي و معيارهاي برازش مدل، پارامتر‌هاي مدل آريماي فصلي انتخاب شد و نتايج نشان داد كه مدل اعتبار قابل قبولي براي پيش‌بيني آتش‌سوزي سال‌هاي آينده دارد. با توجه به پيش‌بيني انجام شده، رخدادهاي آتش‌سوزي نسبت به سال‌هاي قبل با حدود اعتماد آماري 98درصد در مراتع و در جنگل‌ها افزايش خواهند داشت. نتايج بدست آمده از اين پژوهش چگونگي روند كلي رخدادهاي آتش‌سوزي، فصلي بودن و همچنين ماه‌هاي پر خطر از نظر رخدادهاي آتش‌سوزي را نشان داد كه مي‌تواند به عنوان راهنمايي در مديريت آتش‌سوزي جنگل‌ها و مراتع استفاده شود.

Examining and monitoring the history of changes in fire regimes in forests and pastures has a key role in the current and future planning of fire management in natural areas. The purpose of this study was to monitor the temporal changes of fire events in the past and the possibility of predicting future fire events using the time series model in Kermashah Province. For this purpose, MODIS time series data of fire events were collected from 2002 to 2018. Then an appropriate time series model was used to predict fire events. The results showed that the incidence of fire in the forests and pastures of Kermashah during the study period had a slight but significant upward trend. It was also observed seasonality in fire events and the maximum incidents in the forests and rangelands of Kermanshah occurred in late summer and early autumn, respectively. Considering the seasonality of fire events and the model fit criteria, the seasonal ARIMA (Seasonal Autoregressive Integrated Moving Average) model was selected and the results showed that the model had an acceptable validity for furcating the future fire events. According to the forecast, the incidence of fires will relatively increase in both forests and rangelands compared to previous years with a relative statistical confidence of 98%. The results of this study, which showed the general trend, seasonality and the possibility of predicting fires, can be considered as a good solution in proper planning for fire management in forests and pastures.