پديد آورندگان :
يوسفي، بايزيد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان كردستان، سنندج , طبايي عقدايي، رضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع كشور، تهران
كليدواژه :
اثر متقابل ژنوتيپ × محيط , پايداري استاتيك و ديناميك , گل محمدي (Rosa damascena) , سازگاري
چكيده فارسي :
به منظور دستيابي به مدلهاي مناسب تشخيص پايداري، عملكرد گل 35 ژنوتيپ گل محمدي (Rosa damascena) به مدت دو سال (87-1386) در هشت منطقه (كردستان، همدان، كرمان، فارس، خوزستان، همدان، اصفهان، مركزي و خراسان) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار ارزيابي گرديد. اختلاف معني داري (01/0p≤) از لحاظ عملكرد گل بين ژنوتيپ ها (G)، مكان ها (L)، محيط ها (E) و نيز براي اثرهاي متقابل ژنوتيپ × مكان (GL) و ژنوتيپ× محيط (GE) مشاهده شد. ژنوتيپ هاي پايدار (Stable) و سازگار (Adaptable) با برخي آماره هاي داراي مفهوم استاتيك پايداري مانند واريانس محيطي (S2) و ضريب رگرسيون (b ≈ 0) داراي عملكرد اندك اما با برخي ديگر مانند ضريب تغييرات محيطي (CV)، عملكرد متوسط و بالايي داشتند. ژنوتيپهاي پايدار با مدل ابرهارت و راسل و مفهوم ديناميك پايداري (1≈ bi، 0≈ Sdi2∑ و Ῡi بالا) عملكرد گل متوسط و بالاتر داشتند. با استفاده از شاخص برتري (P) ژنوتيپ هاي پرمحصول به‌عنوان سازگار (پايدار در مكان) معرفي شدند. ژنوتيپ هاي پايدار با كمترين واريانس اثر متقابل سال در مكان (MSY/P)، حداقل گل را توليد كردند. رابطه عملكرد گل با آماره‌هاي S2، b و MSY/P مثبت و معني دار (01/0≤ p)، با P و CV منفي و معني‌دار و با Sd2 مثبت و غيرمعني دار بود. در نهايت با در نظر گرفتن عملكرد گل و پايداري عملكرد به صورت توأم ژنوتيپ هاي يزد2، اصفهان5، اصفهان8، اصفهان4 و خوزستان1 داراي عملكرد گل بالا و پايداري و سازگاري عمومي، ژنوتيپ اصفهان9 داراي عملكرد گل بالا و پايداري و سازگاري خصوصي با مناطق نيمه خشك و خشك و همچنين ژنوتيپ اصفهان7 داراي عملكرد گل بالا و پايداري و سازگاري خصوصي با مناطق نيمه‌معتدل و سردسيري بودند. نتايج نشان داد كه يك ژنوتيپ مي تواند همزمان داراي پايداري استاتيك، ديناميك و عملكرد گل بالا باشد. در مجموع آماره ضريب تغييرات (CV)، جنبه ديناميك آماره هاي رگرسيون (b ≈ 1, Sd2 ≈ 0) و شاخص برتري (P) به‌عنوان پارامترهاي مطلوب براي ارزيابي جنبه‌هاي مختلف (استاتيك و ديناميك) پايداري اسانس در گل محمدي پيشنهاد شدند.
چكيده لاتين :
In order to determination of appropriate stability parameters, the flower yields of 35 Rosa damascena genotypes in eight regions of Iran (Kurdistan, Hamedan, Kerman, Fars, Khuzestan, Isfahan, Markazi, and Khorasan) were evaluated for two years (2007-2008) using randomized complete block design with three replications. Significant differences (P≤0.01) were observed for flower yield among genotypes (G), locations (L), environments (E), and also for genotype× location (GL) and genotype× environment (GE) interactions. The stable and adaptable genotypes with some static concepts of stability parameters such as environmental variance (S2) and regression coefficient (b ≈ 0) had low yield, but with environmental coefficient of variation (CVE) had high performance. The stable genotypes according to Eberhart and Russell model and the concept of stability dynamics (bi ≈ 1, ∑ Sdi2 ≈ 0, and high Ῡi) had moderate to high flower yields. According to the superiority index (P), high yielding genotypes were determined as compatible (stable in location). The stable genotypes with the lowest year by location (YL) variance had the lowest flowers yield. The flower yield was positively correlated with S2, b and MSY/L (p<0.01) and negatively correlated with superiority index (P) and CVE (p<0.01). Based on both flower yield and stability, it was found that genotypes of Yazd 2, Isfahan 5, Isfahan 8, Isfahan 4, and Khuzestan 1 had high flower yield, stability, and general adaptation over locations. The genotypes Isfahan 9 and Isfahan 7 had high flower yield, stability, and specific adaptation with semi-arid and arid areas and also the genotype of Isfahan7 had high flower yield, stability and specific adaptation with semi temperate and cold areas in Iran. It was concluded that a genotype can demonstrate both static and dynamic stability with a high flower yield at the same time. In addition, coefficient of variation (CV), statistics regression (b ≈ 1, Sd2≈ 0), and superiority index (P) suggested as desirable parameters to evaluate different aspects (static and dynamic) of flower yield in R. damascena.
