ارزيابي روش هاي مختلف خاك‌ورزي-كاشت در خشكه‌كاري برنج با مقادير متفاوت بذر

Evaluation of Different Tillage-Planting Methods and Different Seed Rates under Dry Seeding of Rice

سطح خاك­ ورزي حفاظتي از يك‌سو و ميزان كشت برنج به صورت خشكه­ كاري از سوي ديگر، با توجه مزاياي آنها، در حال افزايش است. اين پژوهش با هدف مقايسۀ روش‌هاي مختلف خاك ­ورزي حفاظتي، به­ مدت 2 سال (1395-1393) به ­صورت كرت ­هاي خرد شده در قالب بلوك­ هاي كامل تصادفي در سه تكرار، در شرايط خشكه‌كاري برنج اجرا شد. كرت­ هاي اصلي شامل سه روش خاك‌ورزي-كاشت استفاده از دستگاه خاك‌ورز-كاشت نواري، دو بار ديسك + خطي‌كار و كاشت مستقيم با دستگاه بي‌خاك‌ورز و كرت‌‌هاي فرعي نيز شامل سه ميزان بذر برنج: 50، 75 و 100 كيلو‌گرم در هكتار بود. نتايج تجزيۀ واريانس نشان داد كه روش‌هاي خاك‌ورزي-كاشت در تمام شاخص‌هاي فني و اقتصادي اختلاف معني‌داري داشتند. مقايسۀ ميانگين­ ها نيز نشان داد كه از نظر سوخت مصرفي، ظرفيت مزرعه‌اي و هزينه هكتاري به ترتيب تيمارهاي دوبار ديسك + خطي‌كار با 31/6 ليتر در هكتار، بي‌خاك‌ورزي با 1/62 هكتار بر ساعت و دو بار ديسك + خطي‌كار با 1/5 ميليون ريال بيشترين و تيمارهاي خاك‌ورز-كاشت نواري با 8/6 ليتر بر هكتار، دو بار ديسك + خطي‌كار با 0/48 هكتار بر ساعت و خاك‌ورز-كاشت نواري با 1/1 ميليون ريال در هكتار كمترين مقادير را داشتند. نتايج تجزيۀ واريانس مركب دو ساله صفات زراعي نشان داد كه اثر روش خاك‌ورزي-كاشت فقط بر وزن هزار دانه و شاخص برداشت اثر معني‌داري دارد و تاثير آن بر عملكرد و ساير صفات معني‌داري نيست. از نظر عملكرد، خاك‌ورز-كاشت نواري با 3490 و دو بار ديسك + خطي‌كار با 3344 كيلوگرم در هكتار بيشترين و كمترين عملكرد را داشتند.

The area in which conservation tillage is used, and also the area in which cultivation of dry seeding method of rice is used, both, due to their advantages, are increasing. This study was done in two years (2014-2016) in Khuzestan province to compare different conservation tillage methods. The experiments were based on split plot with randomized complete blocks design with two factors and three replications under dry seeding of rice. The main factor included different methods of tillage and sub-factor included different seed rates. The main factor treatments were: strip-till-drill, twice disk + grain drill, and no tillage (direct planting) and the sub-factor treatments were: 50, 75 and 100 kg.ha-1 of seed rates. The analysis of variance of technical parameters showed significant difference in all indices. Comparison of data showed that twice disk with 31.6 L.ha-1, no tillage with 1.62 ha.h-1 and twice disk with 1.5 million Rials per hectare had the highest value in fuel consumption, field capacity and costs per hectar, respectively, and strip-till-drill with 8.6 L.ha-1, twice disk with 0.48 ha.h-1 and strip-till-drill with 1.1 million Rials per hectare had the lowest value in those indices. Analysis of variance in two years of agronomic traits showed that tillage methods had significant effects only on 1000 grain weight and harvest index, and no effects on other indices. Among tillage methods, strip-till-drill with 3490 kg.ha-1 and twice disk with 3344 kg.ha-1 had the highest and lowest yield, respectively.