ارزيابي وضعيت شهرگرايي در روستاهاي پيراشهري (مطالعه موردي: روستاهاي پيرامون شهر داراب)

Assessing the Status of Urbanism in Surrounding Villages (Case Study: Villages around Darab City)

تبيين موضوع: در سال‌هاي اخير، جوامع روستايي با رشدي روزافزون در عرصه‌هاي مختلف زندگي، متأثر از فرآيندهاي شهرگرايي بوده‌اند. بي‌ترديد واقع‌شدن روستاها در پيرامون نقاط شهري، بر شدت روندهاي شهرگرايي آن‌ها اثرگذار خواهد بود. بر اين اساس، هدف تحقيق حاضر ارزيابي وضعيت شهرگرايي در روستاهاي پيرامون شهر داراب مي ­باشد. روش: اين تحقيق از نوع توصيفي- تحليلي است كه از روش اسنادي براي بررسي سوابق و تبيين مسئله و از روش پيمايشي براي جمع‌آوري اطلاعات مرتبط با شهرگرايي در روستاهاي پيراشهري استفاده‌ شده است. در اين راستا، با توجه به تعداد 3719 خانوار ساكن در روستاهاي موردمطالعه و استفاده از فرمول كوكران و تصحيح، تعداد 318 خانوار به‌عنوان حجم نمونه محاسبه گرديد. انتخاب خانوارهاي نمونه به ­منظور تكميل پرسشنامه ­هاي تحقيق با روش تصادفي ساده صورت گرفته است. تجزيه‌ و تحليل داده‌ها با روش‌هاي آمار توصيفي، استنباطي و مدل Vikor و با كمك نرم‌افزارهاي Excel، SPSS و ArcGIS انجام گرديده است. يافته ها: يافته­ ها پژوهش مؤيد آن است كه با اطمينان 99 درصد، در روستاهاي مورد بررسي اختلاف معناداري بين سطح متغيرهاي شهرگرايي وجود دارد و مؤلفۀ مربوط به وضعيت ساخت‌ و سازها داراي بالاترين سطح از شهرگرايي مي‌باشد. همچنين نتايج آزمون كروسكال ­واليس مؤيد آن است كه در سطح خطاي 1 درصد، تفاوت معناداري در بين هريك از روستاهاي مورد مطالعه وجود دارد. به‌طوري‌ كه بر مبناي نتايج رتبه‌بندي مدل مورداستفاده، روستاي تنگه‌كتويه در بالاترين و روستاي اكبرآباد در پايين‌ترين سطح از وضعيت شهرگرايي ارزيابي شده‌اند. نتايج: بنابراين شهرگرايي در بين روستاهاي مورد مطالعه متفاوت بوده و ميزان آن در هر روستا با دو متغير فاصله تا شهر و جمعيت هر روستا، داراي همبستگي معناداري مي‌باشد.

Objective: In recent years, growing rural communities have been affected by urbanism processes in various areas of their lives. Undoubtedly, locating villages around urban areas are influenced by the intensity of their urbanism processes. Accordingly, the purpose of this study is to assess the situation of urbanism in the villages surrounding Darab city. Methods: This research is a descriptive-analytical method that documentary method is used to study the history and explanation of the problem and a survey method for collecting information related to urbanism in the surrounding villages. In this regard, according to the number of 3719 households in the villages surveyed, using the Cochran formula and correction, 318 households were calculated as sample size. Sample households were selected to complete the questionnaires by simple random sampling. Data analysis was performed using descriptive, inferential statistics and Vikor model with Excel, SPSS and ArcGIS software. Results:Results of the research confirm that there is a significant difference between the level of urbanism variables with 99% confidence, and the component related to the status of constructions has the highest level of urbanism. Also, the results of Kruskal-Wallis test confirm that there is a significant difference between the studied villages at 1% error level. Based on the results of the ranking of the model used, the Tanghe-Katuyeh village was evaluated in the highest and Akbarabad village was evaluated in the lowest level of urbanization status. Conclusion: Therefore, urbanism was different among the studied villages and its rate in each village has a significant correlation with two variables of distance to the city and the population of each village.