نقش ضمانت‌هاي حقوقي و كيفري در حمايت از فضاي سبز خصوصي/شهري

The Role of Legal and Criminal Safeguards in Supporting Private Urban Green Space

زمينه و هدف: قوانين و مقررات، همواره به عنوان يكي از مهم‌ترين و مؤثرترين ابزارهاي دولت‌ها براي حفظ ارزش‌هاي اساسي جامعه بوده است؛ از اين رو، بعد از كنفرانس 1972 استكهلم، ارزش‌هاي زيست‌محيطي[1] به عنوان يكي از ارزش‌هاي اساسي جامعه‌ بشري، تبيين شده است. تمامي كشورها ملزم به تدوين قوانين تضميني در راستاي حفاظت و حمايت از محيط زيست گرديده‌اند. يكي از مولفه‌هاي مهم محيط زيست، پوشش گياهي مي‌باشد كه اين شاخصه در شهرها به عنوان فضاي سبز شهري[2] شناخته شده است. در ايران نيز قوانين زيست‌ محيطي متعددي در سطوح مختلف اعم از حقوقي، كيفري، اداري و آيين ‌نامه‌‌اي تدوين شده است. از اين رو وضع و توسعه قوانين و مقررات به عنوان ابزار ساختار تصميم‌گيري شهري به منظور صيانت و حفاظت از اين فضاها در جهت تحقق اهداف پايداري شهري و عدالت زيست محيطي صورت مي‌گيرد. روش بررسي: روش تحقيق در اين مقاله به صورت توصيفي-تحليلي مي‌باشد كه سعي شده است نسبت به جمع‌آوري قوانين، مقررات، مرتبط با حفظ و توسعه فضاي سبز شهري و همچنين نسبت به شناسايي چالش‌ها، مفرها و كمبودهاي اجرايي و قانوني حفظ و توسعه فضاهاي سبز شهري و حريم آن، اقدام گردد. از مهم‌ترين قوانين در حوزه فضاي سبز شهري، لايحه قانوني حفظ و گسترش فضاي سبز در شهرها (مصوب 1359) و قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضاي سبز در شهرها (مصوب 1388) مي‌باشد. اين قوانين در راستاي حفظ و توسعه فضاهاي سبز شهري، به برخي ضمانت اجراهاي حقوقي و بيش از آن كيفري متوسّل گرديده است. بحث و نتيجه گيري: نتيجه اين تحقيق حاكي از آن است كه قوانين و ضوابط مرتبط با فضاي سبز در ايران، قديمي و داراي خلاءها و نقدهاي بسياري است. و به نظر مي‌رسد در پاره‌‌اي از موارد نمي‌تواند پاسخگوي نيازهاي حمايتي و همچنين توسعه و حفظ فضاي سبز شهري باشد.

The context and purpose of laws and regulations has always been one of the most important and effective tools of governments to preserve the fundamental values ​​of society; Thus, since the 1972 Stockholm Conference, environmental values ​​have been defined as one of the fundamental values ​​of human society. All countries are required to develop safeguards to protect the environment. One of the important components of the environment is vegetation, which is known in cities as urban green space. In Iran, several environmental laws have been developed at various levels, including legal, criminal, administrative and regulations. Therefore, laws and regulations are set and developed as tools of urban decision-making structure in order to protect and preserve these spaces in order to achieve the goals of urban sustainability and environmental justice. The research method in this article is descriptive-analytical which has been tried to collect laws, regulations related to the preservation and development of urban green space and also to identify challenges, gaps and shortcomings in the implementation and legal maintenance and development of urban green spaces and its privacy, take action. One of the most important laws in the field of urban green space is the bill on protection and expansion of green space in cities (approved in 1980) and the law amending the law on protection and expansion of green space in cities (approved in 2009). In order to preserve and develop urban green spaces, these laws have resorted to some legal and more criminal enforcement guarantees. The results of this study indicate that the laws and regulations related to green space in Iran are old and have many gaps and criticisms and in some cases it seems that it cannot meet the support needs as well as the development and maintenance of urban green space.