پديد آورندگان :
حاتمي نژاد، حسين دانشگاه تهران - دانشكده جغرافيا - گروه جغرافياي انساني، تهران، ايران , حاتمي، احمد دانشگاه تهران - دانشكده جغرافيا - گروه جغرافياي انساني، تهران، ايران , مرادي، اعظم دانشگاه پيام نور - ددانشكده علوم اجتماعي، تهران، ايران
كليدواژه :
رشد فضايي شهر , بوم‌شناسي سيماي سرزمين , سنجش از دور , شهر خرم‌آباد
چكيده فارسي :
شهرها با سرعت بالايي درحال رشد و توسعه هستند و تحليل روند شهرنشيني يكي از مهم‌ترين موضوعات پيشروي برنامه‌ريزان شهري است. در كنار سطح بالاي نرخ رشد، تغييرات در استفاده از زمين و تبديل زمين به كاربري‌هاي شهري نيز مسئله مهمي است. پژوهش حاضر تلاشي در جهت تبيين الگويي‌هاي فضايي شهر خرم‌آباد در 35 سال اخير است. اين پژوهش ازنظر هدف كاربردي و ازنظر روش توصيفي - تحليلي و مبتني بر داده‌هاي سنجش‌ازدور است. به‌گونه‌اي كه ابتدا تصاوير سال‌هاي 1365،1375،1385،1395،1399 از ماهواره لندست 5و7و8 در سنجنده‌هاي TM و ETM وOLI اخذ گرديد سپس با استفاده از نرم‌افزار NVEI و روش طبقه‌بندي نظارت‌شده به نقشه‌هاي كاربري اراضي در چهار كلاس شهري، كشاورزي، كوه و آب تبديل شدند. سپس اين نقشه با استفاده از نرم‌افزارARCGIS براي ورود به نرم‌افزار FRAGASTATS آماده‌سازي گرديدند و در مرحله بعدي براي تحليل سيماي سرزمين به اين نرم‌افزار فراخواني شدند. در مرحله بعدي اين نقشه‌ها با استفاده از متريك‌هاي فضايي (PALAN-PD-NP-LSI-LPI-PD-AWMFD) موردبررسي قرار گرفتند. در مرحله آخر با فراخواني اين متريك‌ها در مدل آنتروپي شانون شماي كلي از الگوي رشد فضايي شهر خرم‌آباد در 35 سال اخير حاصل گرديد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه شهر خرم‌آباد در 35 سال اخير الگوهاي رشد متفاوتي را طي كرده است اين الگوها را مي‌توان در 4 دوره دسته‌بندي كرد دوره اول (سال 1365 تا1375) به دليل رشد شتابان شهرنشيني و عدم‌كفايت الگوهاي برنامه‌ريزي شهري، شهر دوره‌اي از رشد پراكنده را در لكه‌هاي شهري مجزا سپري مي‌كند. در سال(1385) شهر به دليل كاهش مهاجرت‌ها و توسعه شهر در محدوده لكه‌هاي موجود دوره‌اي از الگوي فشرده را سپري مي‌كند اما مجدداً در سال (1395) شهر خرم‌آباد به دوره‌اي از الگوي پراكندگي گام نهاده است به‌گونه‌اي كه در تمامي متريك‌هاي سيماي سرزمين تمايل به الگوي فضايي شهر پراكنده مشاهده مي‌شود.اما مجدداً در سال 1399 متريك‌هاي فضايي بيانگر الگوي رشد فشرده و تمايل به توسعه دروني شهر خرم‌آباد را گويا بوده‌اند.
چكيده لاتين :
Cities are growing and developing rapidly, and analyzing the urbanization trend is one of the most important issues for urban planners. In addition to the high level of growth rate, changes in land use and conversion of land to urban uses are also important issues. The present study is an attempt to explain the spatial patterns of Khorramabad in the last 35 years. This research is applied in terms of purpose and in terms of descriptive-analytical method and is based on remote sensing data. First, the images of 1365, 1375, 1385, 1395, and 1399 were taken from Landsat 5, 7 and 8 satellites in TM, ETM and OLI sensors, then using NVEI software and supervised classification method to land use maps in four classes: urban, agricultural, mountain and water. Became. Then, this map was prepared using ARCGIS software to enter the FRAGASTATS software and in the next step, they were called to this software to analyze the landscape. In the next step, these maps were examined using spatial metrics (PALAN-PD-NP-LSI-LPI-PD-AWMFD). In the last stage, by calling these metrics in Shannon entropy model, an overview of the spatial growth pattern of Khorramabad city in the last 35 years was obtained. The results of this study showed that the city of Khorramabad in the last 35 years has gone through different growth patterns. These patterns can be classified into 4 periods. It spends scattered in separate urban spots. In the second period (2006), due to the reduction of migrations and the development of the city within the existing spots, the city goes through a period of intensive pattern, but again in the third period (2016), Khorramabad city has entered a period of dispersion pattern as in all metrics Tendency to spatial pattern of the city is scattered. But again in the last period of 1399, space metrics have shown a pattern of intensive growth and the tendency to internal development of Khorramabad city.
