بررسي اثر منابع مختلف گرده بر ميوه نشيني نخل هاي حاصل از كشت‌بافت و پاجوش ارقام برحي، پيارم و مضافتي

An Investigation into the effect of different pollen sources on fruit set of palms obtained from tissue culture and offshoot of Barhi, Piaroom and Mazafati cultivars

در حال حاضر يكي از مشكلات توليدكنندگان خرما در مناطق مختلف كشور، عدم ميوه ­نشيني مطلوب نهال­ هاي كشت­ بافتي برخي ارقام مي­باشد. اين پژوهش به‌منظور بررسي اثرات گرده ارقام مختلف بر ميوه ­نشيني نخل ­هاي خرماي كشت­ بافتي و پاجوشي ارقام برحي، پيارم و مضافتي در باغ ايستگاه تحقيقاتي جهرم طي سال­­هاي 98ـ 1397 با استفاده از آزمايش فاكتوريل با سه فاكتور در قالب طرح پايه بلوك­هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. فاكتور اول گرده­ هاي مختلف با پنج سطح (شامل كدهاي 7001 (شاهد)، 7005، 7013، 7030 و بوير11 حاصل از كشت­بافت (B11)) و فاكتور دوم نوع رقم در سه سطح (برحي، پيارم و مضافتي) و فاكتور سوم نوع نهال در دو سطح (كشت­بافت و پاجوش) بر 90 اصله درختان 10ساله اجرا شد. نتايج نشان داد بيش­ترين درصد تشكيل ميوه­ طبيعي در روش تكثير پاجوش در رقم مضافتي با گرده ­هاي 7013 و 7030 و گرده 7013 در رقم برحي مشاهده شد. كم­ترين درصد تشكيل ميوه طبيعي در روش كشت­بافت در رقم برحي با گرده 7001 (شاهد) ديده شد. به‌طور كلي، گرده­ هاي 7013 و 7030 به‌عنوان مناسب­ترين پايه گرده­ زا براي افزايش درصد تشكيل­ ميوه طبيعي و كاهش ميوه ­هاي پارتنوكارپي و ريزش­كرده ارقام برحي، پيارم و مضافتي ­حاصل از كشت­ بافت و پاجوش انتخاب شدند.

One of the problems faced by Phoenix dactylifera L growers in different parts of the country is the lack of a favorable fruit set for tissue culture seedlings of some cultivars recently. This study is conducted to investigate the effects of pollen of different cultivars on the fruit set of Phoenix dactylifera L tissue culture and offshoot palms of Barhi, Piaroom, and Mazafati cultivars in the garden of Jahrom Agricultural Research Station. During the years 2018 - 2019, in a factorial experiment, three factors have been performed in three replications with a randomized complete block design. The first factor involves different pollen with five levels (i.e., codes 7001 (control), 7005, 7013, 7030, and Boyer 11 obtained from tissue culture (B11)) with the second factor being the cultivar type in three levels (Barhi, Pyaram, and Mazafati), and the third one, the type of seedlings, all applied on 90 ten-year-old trees in two levels (tissue culture and offshoot). Results show that the highest percentage of natural fruit set has been observed in Mazafati cultivar with 7013 and 7030 pollens and 7013 pollen in Barhi cultivar. The lowest percentage of natural fruit set belongs to tissue culture method in Barhi cultivar with pollen 7001 (control). In general, 7013 and 7030 pollens have been identified as the most suitable pollinator base to increase the percentage of normal fruit set and reduce parthenocarpic and fallen fruits of Barhi, Piaroom, and Mazafati cultivars obtained from tissue culture and offshoot.