بررسي شيوه هاي برگردان اغراض ثانوي افعال نهي در قرآن در ترجمه هاي طبري و صفارزاده

A study of the methods of translating secondary meanings of prohibitive verbs in the Holy Quran translated by Tabari and Saffarzadeh

يكي از حوزه هاي مهمّ علم معاني، بررسي أغراض ثانوي در جملات خبري و انشايي است. نقش علوم بلاغي در فهم قرآن و درك معارف آن غير قابل انكار است. در مقاله حاضر با بهره گيري از روش توصيفي- تحليلي، و با مطالعه شيوه هاي بيان معاني ثانوي در فارسي دو شيوه‌ي كاربردي در برگردان اين عبارات به دست آمد، و براي آزمودن آن به نقد و بررسي ترجمه طبري و صفارزاده پرداخته شد، در ادامه براي دريافت دقيق معاني ثانوي عبارات مورد مطالعه، ضمن كمك گرفتن از تفاسير قرآن و كتب بلاغت، ترجمه مترجمان موردنظر در برخي موارد با چهار ترجمه ديگر مقايسه گرديد تا از بروز خطا در داوري، مصون حاصل شود. در اين پژوهش تلاش شد تا با ارائه دو شيوه براي برگردان عبارات نهي در قرآن كه داراي معاني ثانوي هستند، به بررسي ترجمه قرآن با تكيه بر دو ترجمه طبري و صفارزاده پرداخته شود. شيوه اول شامل آياتي كه ترجمه آن مي‌تواند مفهوم ثانوي آيه را به خواننده فارسي زبان منتقل كند، و دريافت معاني ثانوي آيه به خواننده واگذار مي‌‌شود و نيازي به قرينه، افزوده تفسيري و شرح ندارد؛ و شيوه دوم شامل آياتي كه برگردان فارسي آن گوياي معناي ثانوي نهي نيست و مترجم بايد براي انتقال آن به مخاطب قرينه، توضيح يا افزوده‌ي تفسيري بياورد. بر اساس اين شيوه‌ها تلاش شد تا دانسته شود كه اين دو مترجم قرآن در برگردان افعال نهي قرآن، در چه مواردي و از كدام شيوه بهره گرفته‌اند، و تا چه اندازه موفق بوده‌اند.

One of the important sub-branches of Ilm ul-ma'aani (Science of meanings) is the study of secondary meanings in declarative and imperative sentences. Of course, rhetorical sciences play an important role in the comprehension of the Holy Qur’an and its wisdom. In this paper, by using a descriptive-analytical method, and by studying the methods of the expression of secondary meanings in the Persian language, we achieved two practical methods for the translation of these terms, and in order to test them, we analyzed and criticized the translations of Tabari and Saffarzadeh. Then, in order to grasp the precise meaning of the studied terms, we used Qur’anic Commentaries and rhetorical books to compare the two translations with four other translations so that we could judge them rightly, without any mistake. We are to present two methods for the translation of prohibitive terms of the Qur’an which have secondary meanings, thus we can analyze the translation of the Qur’an based on two translations of Tabari and Saffarzadeh. First method includes some verses that convey the secondary meaning of a verse to the Persian reader: The readers have to grasp the secondary meaning of the verse by themselves, and there is no need for equivalent, interpretive addition, and explanation. an‎d second method includes the verses that their Persian translation does not express the secondary meaning of the prohibition and the translator must use an equivalent, explanation, or interpretive addition to communicate the meaning. Based on these methods, we tried to understand that in which cases and by what methods, these translators of the Qur’an have translated the prohibitive verbs and to what extent they have succeeded.