قلمرو قاعدۀ يد در اعراض و انساب با تأكيد بر فنّاوري‌هاي نوين پزشكي در فقه اماميه و حقوق ايران

The Domain of Presumption of Possession Rule in Derivation and Genealogy with Emphasis on New Medical Technologies in Imami Jurisprudence and Iranian law

از ادلۀ مهم اثبات دعوي، خصوصاً در حوزۀ اموال در فقه اماميه و حقوق ايران، قاعدۀ يد است. در اين مقاله كوشيده‌ايم به روش كتابخانه‌اي اثبات كنيم، برخلاف آنچه برخي از فقها و حقوق‌دانان معتقدند، قاعدۀ يد در اعراض و انساب نيز علاوه‌‌بر اموال جاري مي‌شود. ادله‌اي كه اين امر را اثبات مي‌كند هم ادلۀ نقلي از جمله روايات و هم ادلۀ عقلي از جمله بناي عقلا است. بنابراين، همان‌طور كه روايات و بناي عقلا مي‌تواند اثبات‌كنندۀ قاعدۀ يد در اموال باشد، مثبت انساب و اعراض نيز مي تواند باشد. همچنين، به دنبال وسعت‌بخشي به مفهوم انساب در فقه اماميه و حقوق ايران بوديم كه در اين صورت نسب بر مفاهيم مستحدثۀ شرعي و قانوني از جمله رحم مصنوعي يا رحم اجاره‌اي نيز صدق مي‌كند. در اين صورت است كه فقه اماميه با فنّاوري‌هاي نوين پزشكي هم‌راستا خواهد شد. همچنين، مواردي كه قاعدۀ يد مي‌تواند بر قاعدۀ فراش حاكم شود، از جمله اين‌كه با توجه به قرائن حاليه و مقاليه امكان اعمال قاعدۀ فراش نباشد نيز، مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. با توجه به نتايج اين پژوهش، از لحاظ قانوني پيشنهاد مي‌شود كه مادۀ 35 قانون مدني بدين شكل اصلاح شود: «تصرف به عنوان مالكيت دليل مالكيت است و همچنين است در اعراض و انساب، مگر خلاف آن ثابت شود.»

One of the crucial reasons for proving a claim, especially in the field of property in Imami jurisprudence and Iranian law, is the Presumption of Possession rule. In this article, we have tried to prove expand the domain of this rule to genealogy and deviations using a library method. The arguments that prove this are both narrated arguments, including narrations and rational arguments, including the construction of reason. Therefore, just as narrations and the construction of reason can prove the rule of presumption of position in the property, we can also transmit the arguments to genealogy and deviations. Expanding the Presumption of Possession rule to the medical new technologies such as surrogacy and the artificial womb is also discussed. Also, in many cases that the Farash Rule cannot apply, the Presumption of Possession rule may apply. We proposed that Article 35 of the Civil Code amended as follows: " Possession by the title of ownership shall be taken as proof of ownership, and also in deviations and genealogy unless the contrary proved. "