كليدواژه :
خدمات كتابخانه , آسيب بينايي , كم‌بينا , نابينا , سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران
چكيده فارسي :
هدف: اين پژوهش با هدف درك و شناخت نيازهاي كاربران با آسيب بينايي در واحد نابينايان سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران انجام شده است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر، كيفي است كه به روش تحليل محتوا و با رويكرد استقرايي انجام شد. ابزار گردآوري داده‌ها مصاحبه نيمه‌ساختاريافته بود. نمونه‌گيري تا جايي پيش رفت تا داده‌ها به اشباع رسيد و ديگر داده جديدي از مصاحبه‌ها استخراج نشد. مصاحبه با 10 نفر از افراد داراي آسيب بينايي كه تجربه استفاده از خدمات واحد نابينايان را داشتند، به اشباع رسيد. 132 كد اوليه (2 مقوله اصلي و 12 مقوله فرعي) از دل مصاحبه‌ها استخراج شد. جهت استحكام و صحت داده‌ها از معيارهاي گوبا و لينكلن (اعتبار، انتقال‌پذيري، اطمينان‌پذيري و تاييدپذيري) استفاده شد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم‌افزار مكس كيودا نسخه 20 استفاده شد.
يافته‌ها: تحليل مصاحبه‌ها درباره تجربه مشاركت‌كنندگان در استفاده از خدمات واحد نابينايان كتابخانه ملي ايران در دو مقوله كلي "مشكلات و محدويت‌ها" و "پيشنهاد براي ارتقاي سطح خدمات" خلاصه شد. 7 مقوله فرعي مربوط به “محدوديت‌ها و مشكلات” گزارش شده توسط كاربران داراي معلوليت بينايي عبارت بودند از: مسيرها و راهنماهاي محيطي، ناامني مسير، استقلال نابينا، ابزارهاي ويژه براي افراد با آسيب بينايي، امكانات رفاهي، شرايط محيطي تالار نابينايان (جايگاه كتابدار و شرايط محيطي خود تالار)، و بازاريابي خدمات. افراد داراي آسيب بينايي پيشنهاداتي را براي ارتقاي سطح خدمات واحد ارائه دادند كه در 5 مقوله فرعي آموزش، منابع، خدمات غيرحضوري، تقويت امكانات ويژه و تقويت امكانات داوطلبانه بود.
نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد افراد داراي معلوليت بينايي، مشكلات و محدوديت‌هاي متعددي در استفاده از خدمات واحد نابينايان سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران دارند. با توجه به اينكه اين كتابخانه به عنوان كتابخانه مادر مطرح است، بهتر است دست‌اندركاران سازمان در اين زمينه پيگيري لازم را براي رفع محدوديت‌هاي كنوني به انجام برسانند و با ارزيابي مستمر نيازهاي اطلاعاتي آنان، بازطراحي و چيدمان امكانات و علائم و راهنماهاي محيطي، تسهيلات و امكانات ويژه، برنامه‌هاي توسعه، تهيه تجهيزات و برنامه‌هاي بازاريابي در جهت ارتقاي سطح خدمات كتابخانه براي افراد با آسيب بينايي گام بردارند.
چكيده لاتين :
Objective: This study was conducted with the aim of understanding the needs of the Visually Impaired in the Visually Impaired Department of the National Library and Archives of Iran.
Methodology: The present study is qualitative that was conducted by content analysis method with inductive approach. The data collection tool was a semi-structured interview. Sampling went so far as to saturate the data and no new data was extracted from the interviews. The interview was saturated with 10 visually impaired who had experience using the services of the visually impaired Department. 132 initial codes (2 main themes and 12 sub-themes) were extracted from the interviews. Guba and Lincoln criteria (Credibility, Dependability, Confirmability and Transferability) were used for data robustness and accuracy. Maxqda software version 20 was used for data analysis.
Results: The analysis of the interviews about the participants' experience in using the services of the visually impaired Department of the National Library of Iran was summarized in two general themes: "Problems and Limitations" and "Suggestions for Improving the Services". The 7 sub-themes related to the “limitations and problems” reported by users with visually impaired were: paths and environmental guides, path insecurity, visually impaired independence, special tools for the visually impaired, facilities, environmental conditions of the visually impaired hall (librarian position and hall environmental conditions), and marketing services. People with visually impaired offered suggestions for improving the the services, which were in 5 sub-themes: education, resources, online services, strengthening special facilities, and strengthening voluntary facilities.
Conclusion: The results showed that visually impaired have several problems and limitations in using the services of the visually impaired Department of the National Library and Archives of Iran. Considering that this library is the mother library in the country, it is better for the library staff to follow-up to remove the current restrictions and by continuously evaluating their information needs, redesigning and arranging facilities, reviewing signs and environmental guides, Special facilities, development programs, equipment procurement and marketing programs, take steps to improve the library services for the visually impaired.
