ارزيابي برخي ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي، درصد اسانس و نسبت برابري زمين در الگوهاي مختلف كشت مخلوط خردل سياه و اسطوخودوس

Evaluation of Some Morphological Traits, Essential Oil Content and Land Equivalent Ratio in Different Intercropping Patterns of Mustard (Brassica nigra L.) With Lavender (Lavandula angustifolia L.)

كشت مخلوط در بسياري از مناطق جهان به دليل استفاده بهينه از منابع و افزايش عملكرد كمي و كيفي گياهان دارويي و زراعي اهميت يافته است. به منظور ارزيابي تأثير كشت مخلوط خردل سياه و اسطوخودوس بر درصد اسانس، برخي ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و نسبت برابري زمين، آزمايشي در سال زراعي 97-1396 در مزرعه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد ياسوج در قالب طرح بلوك‌‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايشي شامل درصدهاي مختلف كشت مخلوط خردل سياه و اسطوخودوس (100 درصد خردل سياه، 75 درصد خردل سياه- 25 درصد اسطوخودوس، 50 درصد خردل سياه- 50 درصد اسطوخودوس، 25 درصد خردل سياه- 75 درصد اسطوخودوس و 100 درصد اسطوخودوس) بودند. ويژگي‌‌هايي مانند وزن تر و خشك ريشه و اندام‌‌هاي هوايي، تعداد شاخه جانبي، ارتفاع بوته، درصد اسانس و نسبت برابري زمين، مورد ارزيابي قرار گرفت. نتيجه‌ها نشان داد كه تيمارهاي مختلف كشت مخلوط، اثر معني‌‌داري بر همه ويژگي‌هاي مورد بررسي داشت. بيشترين ميزان درصد اسانس (3/24 %) و ويژگي‌هاي مطالعه شده در هر دو گياه از تيمار 50+50 درصد خردل سياه و اسطوخودوس به دست آمد. يك رابطه رگرسيوني مثبت بين درصد اسانس و ماده خشك اندام هوايي در هر دو گياه دارويي خردل سياه و اسطوخودوس مشاهده گرديد. درصد اسانس با همه ويژگي‌هاي مورد بررسي به غير از ارتفاع بوته در اين آزمايش در گياه اسطوخودوس همبستگي مثبت و معني‌‌دار نشان داد. نسبت برابري زمين در تمامي تيمارهاي كشت مخلوط، بالاتر از يك و بين 1/38 تا 1/84 بود كه نسبت برابري زمين بالاتر از يك نشان‌‌دهنده برتري كشت مخلوط نسبت به كشت خالص در اين تركيب كشت مي‌باشد. در مجموع، كشت مخلوط50% خردل سياه +50% اسطوخودوس نسبت به كشت خالص، با توجه به بهبود ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي و افزايش سودمندي آن پيشنهاد مي‌‌گردد.

Intercropping has become important in many parts of the world due to the optimal use of resources and increasing the quantitative and qualitative yield of medicinal and agricultural plants. To evaluate the effects of different intercropping patterns of black mustard and [d1] lavender on some morphological traits, essential oil content and the Land Equivalent Ratio [d2] (LER), an experiment was conducted based on a complete random block design [d3] in three replications on the research farm of Islamic Azad University, Yasooj Branch during 2017-2018. Different ratios of black mustard and lavender were intercropping treatments, these treatments included: 100% black mustard (black mustard sole crop), 75% black mustard + 25% lavender, 50% black mustard + 50% lavender, 25% black mustard + 75% lavender and 100% lavender (lavender sole crop). Study traits included root fresh weight, root dry weight, shoot fresh weight, shoot dry weight, number of branches, plant height, essential oil content and land equality [d4] ratio. The results showed that different intercropping patterns had a significant effect on all the studied traits. The highest content of essential oils and other mentioned traits in both plants were obtained by intercropping treatment (50% black mustard + 50%lavender). A positive regression relationship was observed between essential oil content and shoot dry matter in both black mustard and lavender plants. There was a positive and significant correlation among essential oil content and other traits in lavender. The Land Equality Ratio (LER) index in all intercropping treatments was more than one (1.38 and 1.84), indicating the superiority of the intercropping systems compared to the sole crop system. In total, intercropping of 50% black mustard + 50% lavender compared to sole crop is recommended due to the improvement of morphological traits and increasing its usefulness.