بررسي و شناسايي الگوهاي سينوپتيكي مولد بارش‌هاي سيلابي فراگير و مخرب در ايران

Investigation and identification of synoptic patterns of pervasive and destructive floods in Iran

كشور ايران به دليل شرايط و موقعيت جغرافيايي خاص، از شرايط متفاوت بارشي برخوردار است به نحوي كه علي‌رغم دارا بودن بارشي معادل يك‌سوم بارش ميانگين جهاني، داراي نوسان شديد در رژيم بارش است. هدف از انجام اين پژوهش بررسي و شناسايي الگوهاي سينوپتيكي مول بارش‌هاي سيلابي و مخرب در دوره 4 تا 7 فروردين‌ماه 1398 مي‌باشد. بدين منظور ابتدا داده‌هاي بارش روزانه براي 100 ايستگاه همديد كشور كه در اين دوره بارش قابل‌ملاحظه‌اي داشتند از سازمان هواشناسي اخذ و مورد واكاوي قرار گرفت، همچنين داده‌هاي جوي روزانه فشار تراز سطح دريا، ارتفاع و نيز تاوايي تراز 500 هكتوپاسكال، رطوبت نسبي و جهت باد تراز 850 هكتوپاسكال از سايت مركز ملي پيش‌بيني محيطي و مطالعات جوي آمريكا اخذ و نقشه‌هاي آن با استفاده از نرم‌افزار Grads تهيه و مورد واكاوي قرار گرفت. نتايج حاصل از واكاوي نقشه‌هاي همديد نشان داد كه در دوره موردمطالعه به جز ناحيه شمال غرب ايران، بقيه مناطق كشور تحت تأثير يك سامانه كم فشار با منشأ مديترانه قرار داشته است. كشيدگي زبانه پرفشار سيبري بر روي درياي خزر و شمال كشور باعث ايجاد شيو فشار در مرز بين دو توده هوا شده و از گسترش آن به سمت شمال غرب هم جلوگيري كرده است. همچنين عبور اين سامانه از روي درياي سرخ، خليج‌فارس و درياي عمان و تغذيه رطوبتي مناسب توسط آن‌ها، برشدت ناپايداري‌هاي آن افزوده است. شدت بارش اين دوره در برخي از ايستگاه ها به حدي بوده است كه مجموع بارش اين دوره بهاندازه نصف ميانگين بارش سالانه آن ايستگاه بوده است. نتايج حاصل از تحليل الگوي بارش نشان داد كه بيشترين مقادير بارش 24 ساعته در روز اوج بارشها يعني 0 فروردين، به ترتيب با 100 و 101 ميليمتر در ايستگاههاي كوهرنگ، ايذه و ياسوج اتفاق افتاده است.

Iran has different rainfall conditions due to special geographical conditions and location, so that despite having a rainfall equal to one third of the global average rainfall, there is a sharp fluctuation in the rainfall regime. The purpose of this study is to investigate and identify the synoptic patterns of flood and destructive precipitation moles in the period 24 to 27 March 2019. For this purpose, daily precipitation data for 100 synoptic stations in the country that had significant rainfall during this period were obtained and analyzed from the Meteorological Organization. A level of 850 hPa was obtained from the site of the US National Center for Atmospheric and its maps were prepared and analyzed using Grads software. The results of the analysis of synoptic maps showed that in the study period, except for the northwestern region of Iran, the rest of the country was affected by a low pressure system of Mediterranean origin. The stretching of the Siberian high-pressure tongue on the Caspian Sea and the north of the country has created a pressure pattern on the border between the two air masses and has prevented it from spreading to the northwest. Also, the passage of this system over the Red Sea, the Persian Gulf and the Sea of Oman and the proper moisture supply by them, has greatly increased its instabilities. The intensity of rainfall in some stations has been such that the total rainfall of this period has been half the average annual rainfall of that station. The results of precipitation pattern analysis showed that the highest amounts of 24-hour precipitation occurred on the day of the peak precipitation, ie 25 March, with values of 188, 155 and 151 mm in Koohrang, Izeh and Yasuj stations, respectively.