عنوان مقاله :
تحليل روند تغييرات ساختار منظر و كاربري سرزمين به عنوان رويكردي اكولوژيك در دستيابي به برنامه ريزي پايدار منطقه‌اي (مطالعه موردي: حوضه آبريز سد لتيان)
عنوان به زبان ديگر :
The Analysis of Landscape Structure and Land Use Changes as an Ecological Approach to Acheive the Sustainable Regional Planning (case study: Latian Dam Watershed)
پديد آورندگان :
شفيعي، بنفشه دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقيات - دانشكده محيط زيست و منابع طبيعي، تهران، ايران , ايراني بهبهاني، هما دانشگاه تهران پرديس فني - دانشكده محيط زيست، تهران، ايران , جاويد، اميرحسين دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقيات - دانشكده محيط زيست و منابع طبيعي، تهران، ايران , دارابي، حسن دانشگاه تهران پرديس فني - دانشكده محيط زيست، تهران، ايران , حسين زاده لطفي، فرهاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقيات - دانشكده علوم پايه، تهران، ايران
كليدواژه :
تغيير كاربري اراضي , متريك هاي منظر , حوضه آبريز سد لتيان
چكيده فارسي :
ايجاد تغيير در منظر ممكن است روندي كند و مربوط به روند طبيعي و غير اختلالي آن باشد و يا بر اثر وقوع يك رخداد اختلالي تسريع گردد. هدف اين تحقيق، بررسي تغييرات ساختار منظر در يك بازه ي زماني 30 ساله و كسب اطلاعات در مورد وضعيت فعلي كاربري ها با استفاده از متريك هاي منظر در حوضه ي آبريز سد لتيان است، تا با تحليل يافته ها، خلا هاي موجود جهت رسيدن به برنامه ريزي پايدار براي اين حوضه، شناسايي گردد. كاربري اراضي با بهره گيري از چهار تصوير ماهواره ي لندست براي سال هاي (1987)
t3 (2007) ,12 (1998), t1 و (2017) t4 مشخص و بررسي شدند. كاربري ها در اين حوضه آبريز به صورت چهار طبقه (الف) نواحي جمعيتي ، (ب) پهنه هاي واجد پوشش گياهي، (ج) اراضي باير و (د) پهنه هاي آب طبقه بندي شدند. سپس با استفاده از 7 متريك در سطح منظر و 8 متريك در سطح كلاس، ساختار منظر در اين حوضه آبريز با استفاده از نرم افزار 4.2 Fragstats كمي سازي شد. نتايج بررسي نشان داد كه افزايش تعداد لكه ها (NP) ، كاهش ميانگين مساحت لكه ها ( AREA-MN و افزايش شاخص مجاورت (III) از 59 در سال 1987 به 64 در 2017، بيانگر افزايش گسيختگي در سطح منظر در اين حوضه آبريز است. همچنين، تعداد لكه ها (NP) در سطح منظر از 379 به 628 لكه در دوره تحقيق افزايش يافته كه بيانگر گسيختگي در منظر است، ضمن آنكه خرد شدن لكه ها در هر سه طبقه كاربري نواحي جمعيتي، باير و پوشش گياهي رخ داده است. ميزان لكه گي براي طبقه نواحي جمعيتي با توجه به افزايش ميانگين مساحت لكه ها (AREA-MN ) از 7953 هكتار در 1987 به 118200 هكتار در 2017، بيانگر گرايش اين طبقه به سمت ساختار درشت دانه تر و كاهش اين متريك از 29670 هكتار به 23813 هكتار طي همان سالها در طبقه پوشش گياهي، بيانگر گرايش اين طبقه به سمت ساختار ريز دانه مي باشد. نتايج متريك درصد كلاس مورد نظر در منظر (PLAND) نشان مي دهد كه گرچه همواره طبقه اراضي باير بيشترين درصد در منظر را داشته، ليكن در روند 30 ساله، كاربري نواحي جمعيتي از 1٫8 درصد به 3٫3 درصد، بيشترين افزايش را در اين متريك داشته است.
چكيده لاتين :
Landscape changes occur by natural trends or disturbing events. The current study evaluated the landscape structure changes of Latian Dam watershed by means of landscape metrics to achieve the ecological approach in order to formulate sustainable regional development and planning for area of the study. Land use changes were identified using four time-series atmospherically-corrected surface reflectance Landsat images from 1987 to 2017.Then,7 metrics in landscape level and 8 metrics in class level were chosen to quantification the landscape structure by Fragstats 4.2 software, in order to analyze the landscape changes. The results and analysis show the increase in NP and IJI, and the decrease of AREA-MN which mean the fragmentation occurs in landscape level. The increase of AREA-MN and NP in built-area class shows the tendency to coarse grain structure (homogeneity), and the decrease of AREA-MN and increase of NP in vegetated area class, shows the tendency to fine grain structure (heterogeneity) in landscape level. These scientific findings of past, present and ability to estimate the future land use of the study area will assist planners and decision-makers to formulate environmental protection plans to conserve natural heritage.
