تأثير تحولات معماري اواخر دوره قاجار بر تزيينات خانه هاي مشهد

The Effect of Late Qajar Architectural Developments on the Decorations of Houses in Mashhad

دوره قاجار به عنوان دوره شروع ارتباطات گسترده با دنياي غرب شناخته مي­شود. اين ارتباط بر وجوه مختلف جامعه ايران تأثيرگذار بود. هنر و معماري ايراني نيز در دوره قاجاريه، متأثر از جريانات نوگرايي و تحولات تجددگرايي، جلوه متفاوت­ تري پيدا كرد. در اين دوره دستاوردهاي عصر مدرنيته غرب، وارد كالبد و روح معماري اين دوره در شهرها، از جمله ابنيه و عمارت­ هاي آن شد. به­ طوري­كه تزئينات معماري به شكل­هاي مختلف در نما، ورودي­ ها، فضاهاي داخلي و عناصر و اجزاي معماري تحت تأثير اين تغييرات قرار گرفت. پژوهش حاضر به لحاظ روش ­شناسي از نوع توصيفي- تحليلي بوده كه داده­هاي آن به صورت مطالعه تطبيقي در شاخصه ­هاي تزئيني بناهاي قاجار در شهر مشهد بوده و روش گردآوري آن در قالب مطالعات اسنادي و ميداني مي­باشد. يافته­ هاي كلي تحقيق نشان مي­دهد كه با وجود برخي تأثيرگذاري معماري غرب در اين دوران بر معماري اين بناها در حوزه تزئينات، بر آجركاري، كاشي­كاري و گچ­ بري استوار بوده است. البته ورود عناصر تزئيني غربي همچون ستون و سرستون­هاي تزئيني، سقف ­هاي شيبدار، تزئينات چوبي سقف، نقاشي­هاي ديواري، بخاري فلزي و... در بنا نشانگر اثرگذاري معماري و تزئينات غربي در بناهاي اين دوران مي­باشد. اهداف پژوهش: 1.بررسي اثرات معماري دوران اواخر قاجار بر خانه ­ها در شهر مشهد با تاكيد بر حوزه تزئينات. 2. شناخت تزئينات وارداتي و سنتي موجود در خانه­هاي اواخر دوره قاجار. سوالات پژوهش: 1.معماري دوران قاجار چه وجوه تزئيني را در آثار مسكوني(شهر مشهد) نهادينه كرده است؟ 2.كداميك از تزئينات قاجاري ادامه دهنده دوران قبل بوده و كدام بر بناهاي مسكوني اين دوره نفوذ داشته است؟

The Qajar period is known as the period of the beginning of extensive relations with the Western world. This relationship affected various aspects of Iranian society. Iranian art and architecture in the Qajar period, influenced by the currents of modernity and modernization, initiated a dissimilar manifestation. During this period, the achievements of the Western modernity era entered the body and spirit of the architecture of this period especially within cities, buildings and mansions. Consequently, the architectural decorations were also affected specifically in the facades, entrances, interiors and other architectural elements and components. The present study is a descriptive-analytical method and data is collected via a comparative study on the decorative features of Qajar buildings in Mashhad in the form of documentary and field studies. The general findings of the research show that despite the influences of Western architecture on the architecture of the buildings, the main decorative features applied are brickwork, tiling and plastering. Of course, Western decorative elements such as decorative columns and capitals, sloping ceilings, wooden roof decorations, murals, metal heaters can be observed that emphasize the influence of Western architecture and decorations in the buildings of this period. Research aims: Investigating the effects of late Qajar architecture on Mashhad houses with emphasis on decorative elements. Recognition of imported and traditional decorations in the houses of the late Qajar period.