تعيين و مقايسه كيفيت علوفه اكوتيپهاي كشت شده دو گونه پرتوليد گون علوفه‌اي (Astragalus brevidens و Astragalus vegetus)

Determination and comparison of forage quality of cultivated ecotypes of two species of high-yielding herbaceous Astragalus (Astragalus brevidens and Astragalus vegetus)

تحقيق حاضر به منظور ارزيابي كيفيت علوفه دو گون علفي پرتوليد (Astragalus brevidens و Astragalus vegetus) كه در ايستگاه تحقيقات همند آبسرد دماوند كشت شده‌است، اجرا شد. گونه‌هاي مورد مطالعه از گونه‌هاي خوشخوراك مراتع استان خراسان رضوي، آذربايجان غربي و كردستان است كه بذر آن پس از جمع­آوري در سال 1389 در ايستگاه همند كشت گرديد. در اين تحقيق نمونه‌برداري در سال 1399 در سه مرحله رشد رويشي، گل‌دهي و بذردهي در سه تكرار صورت گرفت و شاخص‌هاي كيفيت اندازه‌گيري شدند. نتايج نشان داد كيفيت علوفه گونه Astragalus brevidens (در قالب دو اكوتيپ سدطرق و پارك تندوره خراسان رضوي) و گونه Astragalus vegetus (دو اكوتيپ قره باغ اروميه و ديواندره كردستان) در مرحله رويشي و گلدهي بيش تر از مرحله بذردهي است. از لحاظ ميزان پروتئين خام، قابليت هضم­پذيري و انرژي متابوليسمي هر چهار اكوتيپ در مرحله رويشي و گلدهي در حد خيلي مطلوب (پروتئين و انرژي متابوليسمي بالاتر از 8 و قابليت هضم­پذيري بالاتر از 60 درصد) و در مرحله بذردهي در حد مطلوب بودند. همچنين تفاوت معني‌داري بين دو گونه از لحاظ پارامترهاي كيفي وجود نداشت. بيشترين مقدار پروتئين خام (16/24درصد) و كمترين مقدار NDF (37/36 درصد) مربوط به گونه Astragalus vegetus (اكوتيپ ديواندره كردستان) در مرحله رويشي بود. با توجه به مطلوبيت اين دو گونه در تمام مراحل رويشي، از اين گونه‌ها مي‌توان جهت تعليف دام در بهار و اوايل تابستان استفاده نمود.

Forage quality is one of the most important factors that is necessary for proper nutritional management of livestock from rangelands. The most important quality factors of plants are crude protein, ADF, crude fiber, metabolic energy and digestible dry matter. The present study was conducted to evaluate the forage quality of high-yielding herbaceous species (Astragalus brevidens and Astragalus vegetus) grown in Homand Absard Research Station. The studied species are palatable species of rangelands of Khorasan Razavi, West Azarbaijan and Kurdestan provinces, which the seeds were collected and cultivated in 2010 at Homand station. In this study, sampling was performed in 2020 in three stages of vegetative growth, flowering and seeding in three replications and qualitative indices were measured. The results showed that the forage quality of these two species (four ecotypes) in the vegetative and flowering stages is higher than the seeding stage. In terms of crude protein content, digestibility and metabolic energy of all 4 ecotypes were very desirable in the vegetative and flowering stages (protein and metabolic energy above 8 and digestibility above 60%) and at the seeding stage. Also, there was no significant difference between the two species in terms of qualitative parameters. The highest amount of crude protein (16.24%) and the lowest amount of NDF (37.36%) belonged to Astragalus vegetus (Diwandare ecotype) in the vegetative stage. Due to the desirability of these two species in all stages of growth, these species can be used for livestock in spring and early summer.