تحليل روند مشخصه‌هاي بارش سالانه و فصلي در ناحيه رويشي هيركاني

Trends analysis of annual and seasonal precipitation characteristics in the Hyrcanian region of northern Iran

اين پژوهش با هدف تحليل روند مشخصه‌هاي بارش ناحيه رويشي هيركاني طي دوره سي و سه ساله (2019-1987 يا 1398-1366شمسي) انجام شد. بارش سالانه، فصلي و نيز در دوره‌هاي يازده ساله (اول (1997-1987)، دوم (2008-1997) و سوم (2019-2008))، هشت ايستگاه هواشناسي همديدباني آستارا، رشت، انزلي، رامسر، نوشهر، بابلسر، قائم‌شهر و گرگان تجزيه تحليل شدند. آزمون ناپارامتري من‌كندال، جهت بررسي روند بارش استفاده شد. در ناحيه هيركاني، ميانگين بارش ساليانه، 1143 ميلي-متر، بيشترين در انزلي (1694 ميلي‌متر) و كمترين در گرگان (529 ميلي‌متر) ثبت شد. آزمون من‌كندال، روند بارش ساليانه را در ايستگاه‌ها و در كل ناحيه رويشي، معني‌دار نشان نداد (مقدار آماره من كندال: 0/32). بارش در دوره‌هاي يازده ساله نيز تفاوت ناچيزي داشت (1140 ميلي‌متر در دوره اول در مقابل 1146 و 1142 ميلي‌متر براي دوره‌هاي دوم و سوم). بارش و تعداد رخداد ساليانه، همبستگي مثبت و معني‌داري را در كليه ايستگاه‌ها نشان دادند (ميانگين ضريب همبستگي در ايستگاه‌ها: 0/58). ميانگين تعداد رخدادهاي بارش ساليانه، 118 رخداد با ميانگين اندازه 5/9 ميلي‌متر ثبت شد. اندازه رخداد بارش در دوره‌ اخير، حدود 0/5 ميلي‌متر (5 درصد) افزايش نشان داد. در ناحيه هيركاني، 21 درصد از مقدار بارش ساليانه در طبقه <10 ميلي‌متر و 31 درصد، در طبقه >40 ميلي‌متر ثبت شد. 34 درصد از بارش ساليانه (383 ميلي‌متر) در نيمه اول سال و بيشترين بارش فصلي در پاييز (43 درصد از بارش ساليانه) رخ داد. جوامع گياهي، اكوسيستم‌هاي جنگلي و نيز فعاليت‌هاي كشاورزي در ناحيه رويشي هيركاني، بشدت متاثر از تغييرات بارش هستند.

We investigated the trend analysis of rainfall characteristics in the Hyrcanian region of northern Iran in a 33-years period (1987 to 2019). Annual, seasonal, and three 11- years periods (1987-1997; 1997-2008; 2008-2019) were analyzed using data recorded at eight synoptic weather stations of Astara, Rasht, Anzali, Ramsar, Noshar, Babolsar, Ghaemshahr, and Gorgan. The Mann–Kendall (MK) non-parametric test was used to determine the rainfall trends. The mean annual rainfall was 1143 mm with the highest and lowest amounts recorded in Anzali (1694 mm) and Gorgan (529 mm), respectively. The MK test demonstrated no significant trends for annual rainfall in each station and the whole region (MK value: 0.32). Rainfall of 11-year periods showed slight differences (1140, 1145, and 1146 mm for the three consecutive periods). Rainfall and the number of annual events per year illustrated positive significant correlations in all weather stations (mean r = 0.58). The mean annual number of rainfall events was 118 with a mean rainfall event of 9.5 mm increased by approximately 0.5 mm (5%) during the recent period. In the Hyrcanian zone, 21% and 31% of the annual rainfall were less than 10 mm and larger than 40 mm, respectively. 34% of yearly rainfall (383 mm) was recorded in the first half of the year and the largest amount of seasonal rainfall was in autumn (43% of total annual rainfall). Plant communities, forest ecosystems, and agricultural activities in the Hyrcanian region will definitely be affected by any change in precipitation.