الگوهاي انديشه‌ورزي معطوف به پيشرفت در جهان اسلام؛ بررسي مقايسه‌اي ايران، تركيه و مالزي

Patterns of Progress-oriented Thinking in the Islamic World; Comparative Study of Iran, Turkey and Malaysia

هدف: بررسي وجوه اختلاف و افتراق الگوهاي انديشه‌ورزي معطوف به توسعه در كشورهاي اسلامي پيشرو، مي‌كوشد به مقايسه اين الگوها بر اساس 5 مؤلفه «نوع نگرش به پيشرفت»، «نوع نگرش به دين»، «مباني ديني الگوي پيشرفت»، «مصاديق دين در عرصه پيشرفت» و نيز «نقش بوم‌زيست بر الگوي پيشرفت» در كشورهاي ايران، تركيه و مالزي اقدام نمايد و به اين سؤال پاسخ دهد كه رويكرد به پيشرفت و نسبت آن با دين در انديشه‌ورزي معطوف به پيشرفت در سه كشور مذكور چه تفاوت‌ها و تشابه‌هايي با يكديگر دارد؟ روش‌شناسي پژوهش: روش اين پژوهش توصيفي - مقايسه‌اي است كه مبتني بر اطلاعات كتابخانه‌اي، ابتدا به توصيف رابطه دين با توسعه و پيشرفت در كشورهاي اسلامي مذكور ‌پرداخته و در ادامه، با روش تطبيقي به مقايسه مؤلفه‌هاي مورد نظر در باب پيشرفت در اين كشورها اقدام مي‌كند. يافته‌ها: نخست، الگوهاي انديشه‌ورزي در خصوص پيشرفت تحت تأثير مذاهب و سنت‌هاي بومي طيفي از الگوهاي پيشرفت بومي اسلامي را در بين انديشمندان آن كشورها مطرح كرده است و دوم آن‌كه، علي‌رغم برخي تفاوت‌هاي بنياني، اين الگوها در خصوص رويكرد به دين و پيشرفت در حال نزديك شدن به يكديگر مي‌باشند و همگي درصدد نوعي بهره‌مندي گزينشي از مظاهر پيشرفت و تمدن غربي و مدرنيته معطوف به شرايط بومي خود هستند. نتيجه‌گيري: وجه اشتراك تمام الگوهاي توسعه در كشورهاي اسلامي عبارتند از: بهره‌مندي گزينشي از مظاهر پيشرفت و تمدن غربي و مدرنيته؛ اعتقاد به جامعيت اسلام، و نيز امكان بازتعريف و فهم مجدد آموزه‌هاي ديني بر اساس سه عنصر زمان، مكان و مصلحت در چارچوب مفهوم اجتهاد و دين‌انديشي؛ تلاش براي سازگار نمودن اسلام با مدرنيته غربي؛ تأكيد بر برخي مؤلفه‌هاي مكتب اقتصادي اسلام به خصوص بانكداري اسلامي

The issue of thinking about the pattern of development in Islamic countries has always been one of the intellectual concerns of Muslim thinkers and politicians, and each of them, in accordance with their ecological characteristics as well as the way of looking at progress and religion, have reproduced a local pattern of progress. The construction of various models of progress has led to the Islamic world. This research with a descriptive-comparative method and with the aim of examining the differences and differentiation of development-oriented thinking patterns in leading Islamic countries, tries to compare these patterns based on 5 components: Attitude toward progress, Attitude towards religion, Fundamentals Religious Pattern of Progress , Examples of Religion in the Field of Progress and The role of atmosphere on the Pattern of Progress in Iran, Turkey and Malaysia and answer the question that the approach to progress and its relationship with religion in thought-oriented progress What are the differences and similarities between the three countries? The findings of this study indicate that, first, the patterns of thinking about progress under the influence of indigenous religions and traditions have introduced a range of patterns of indigenous Islamic progress among the thinkers of those countries, and second, despite some fundamental differences, these patterns Approaches to religion and progress are approaching each other and all are seeking a selective benefit from the manifestations of progress and Western civilization and modernity focused on their native conditions and are repeating common experiences in various political, economic and social fields.