بررسي روابط خارجي ايران و روسيه پس از انقلاب اسلامي (مقايسه‌ي دهه‌هاي 80 و 90شمسي) بر اساس الگوي پيوستگي جيمز روزنا

A Study of Iran-Russia Foreign Relations after the Islamic Revolution (Comparison of the 2000s and 2010s) Based on the James Rozena Continuity Theory

هدف: هدف از اين پژوهش بررسي روابط ايران و روسيه در دوره پس از انقلاب اسلامي، مطالعه موردي دو دهه‌ي 1380 و 1390 شمسي است. روابط ايران و روسيه در دو دهه مذكور داراي نوسانات زيادي بوده است به‌گونه‌اي كه پس از يك دوره عدم پويايي و ركود در فاصله سال‌هاي 1384 تا 1392 روابط دو كشور، در سال‌هاي 1392 تا 1398، همگرايي زيادي در برخي ابعاد سياست بين‌الملل نشان داده‌اند. روش‌شناسي پژوهش: در اين راستا پژوهش حاضر با به‌كارگيري روش توصيفي و تحليلي درصدد پاسخ به اين سؤال است كه روابط روسيه و ايران دهه‌هاي 80 و 90 شمسي چگونه قابل توضيح است؟ براي پاسخ به اين سؤال از الگوي پيوستگي جيمز روزنا استفاده شده است. به عبارت ديگر، هدف اين پژوهش توضيح علل نوسانات روابط ايران و روسيه بر اساس متغيرهاي سطح تحليل خرد و كلان الگوي پيوستگي جيمز روزنا است. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند روابط ايران و روسيه در اين دو دوره شرايط متفاوتي را تجربه كرده است و در حالي‌كه در دوره اول روابط آنها نسبتاً راكد و ساكن بوده است، در دوره دوم اين روابط پوياتر و فعال‌تر شده است و متغيرهاي سطح كلان مانند منافع مشترك در سوريه و عراق، مقابله با هژموني ايالات‌متحده در خاورميانه، تحريم‌ها و حصول به توازن قدرت در مقابل آمريكا عامل عمده تغيير در مناسبات دوجانبه‌ي اين دو كشور بوده است. نتيجه‌گيري: نتايج اين پـژوهش همچنين نشـان مي‌دهند هرگاه متغير نظام بين‌الملل فعال‌تر شـود، روسـيه و جمهوري اسلامي ايران گرايش بيشتري به همكاري با يكديگر نشان مي‌دهند.

Iran-Russia relations have fluctuated a lot in the last two decades, so that after a period of lack of dynamism and stagnation between 2005 and 2013, the relations between the two countries, in 2013 to 2018, have shown great convergence in some aspects of international politics. In this regard, the present study, using descriptive and analytical methods, seeks to answer the question of how the relations between Russia and Iran in the 80s and 90s can be explained? To answer this question, the James Rosena continuity model has been used. In other words, the purpose of this study is to explain the causes of fluctuations in Iran-Russia relations based on the variables of the level of micro and macro analysis of the James Rosena continuity model. Findings show that Iran-Russia relations have experienced different conditions in these two periods, while in the first period their relations were relatively stagnant and static, in the second period these relations have become more dynamic and active, and macro-level variables such as common interests in Syria and Iraq, confronting US hegemony in the Middle East, sanctions, and gaining a balance of power with the United States have been major drivers of change in bilateral relations. The results of this study also show that the more active the variable of the international system, the more inclined Russia and the Islamic Republic of Iran are to cooperate with each other.