كليدواژه :
ادب عامّه , افسانه , افسانۀ دختر جولاه , روايت , عناصر داستان , ريخت شناسي
چكيده فارسي :
افسانه‌هاي عامّه يكي از گونه‌هاي ادب داستاني عامّه‌اند. در همين راستا، افسانۀ دختر جولاه، يكي از افسانه‌هاي مردم چهارمحال‌وبختياري به زبان فارسي گفتاري رايج در روستاي گيشنگان است كه با اين روايت تاكنون ثبت و تحليل نشده‌است. نگارنده در اين مقاله با معرفي و گزارش كامل افسانه، آن را از منظر عناصر داستان و افسانه كاويده و در نهايت آن را بر اساس الگوي ريخت‌شناسي قصه‌ها (الگوي پراپ) بررسي كرده‌است. روش تحقيق در اين مقاله، توصيفي- تحليلي (تحليل محتوا) و روش گردآوري داده‌ها از نوع ميداني است و به‌طور خلاصه مشخص‌شده كه اين روايت از افسانۀ دختر جولاه، روايتي متفاوت با روايت‌هاي ذيل تيپ g879 است كه مارزلف بررسي كرده‌است. اين افسانه، از منظر عناصر داستان، قوي است؛ كنش‌ها همانند اغلب افسانه‌ها، بيروني، متنوع و گوناگون‌اند؛ زاويۀ ديد، سوم شخص مفرد؛ و راوي، داناي كل است. شخصيت‌ها متنوع‌اند، اما اغلب بي‌نام و نشان؛ مقدمه‌چيني، گره‌افكني، اوج، گره‌گشايي و فرود، در نهايت اختصار تنظيم شده‌اند. زمينۀ خرق عادت در آن قوي است. تصادف و تقدير به‌خوبي نمايان است و يكي از مضامين اصلي آن، تقديرباوري است. تقابل‌هاي دوگانه در قالب شاه و فقير، بدجنس و نيك‌انديش، دروغگو و راستگو ترسيم شده‌اند. حوادث در عين فشردگي، همانند بسياري از افسانه‌ها، استقلال دارند و تشابه بن‌مايه‌ها در اين افسانه در قالب وجود سيمرغ، ديو، خوابِ ديو، تبديل‌شدن به سنگ، ناپديد‌شدن، داروي شگفت‌انگيز و... رخ مي‌نمايد. اين افسانه بر اساس الگوي پراپ هم بررسي و مشخص‌شده كه اغلب خويشكاري‌ها را دارد.
چكيده لاتين :
Folk tales are one of the genres of pulp fiction. In this regard, the legend of the girl Julah, is one of the legends of the people of Chaharmahal and Bakhtiari in Persian a common speech in the village of Gishangan, which has not been recorded and analyzed with this narration. In this article, the author introduces and reports the complete myth, and explores it from the perspective of the elements of the story and the myth. Finally, he examines it based on the morphological pattern of the stories (Propp's pattern). The research method in this article is descriptive-analytical (content analysis) and the method of data collection is field type. This myth is strong in terms of the elements of the story; Actions, like most myths, are external, varied, and different; The viewpoint is the third person singular and the narrator is the omniscient; Characters are varied, but often anonymous; Finally, the Chinese introduction, comlexing, apex, joining, and descent are briefly arranged. The ground for breaking the habit is strong in it. Coincidence and destiny are well visible, and one of its main themes is destiny. The dual confrontations are depicted in the form of the king and the poor, the wicked and the benevolent, the liar and the truthful. Events, while compact, like many legends, have independence, and the similarities of the themes in this myth occur in the form of the presence of Simorgh, demon, demon’s dream, turning to stone, disappearing, amazing medicine, and so on. This myth is also examined and characterized according to Propp's model, which often has its own functions.
