واقعيت مجازي و جلوه‌هاي ويژه‌ در سينما با رويكرد ژان بودريار، در وضعيت حاد واقعيت

Virtual reality and visual effects in cinema with the approach of Jean Baudrillard, in the acute state of hyperreality

ژان بودريار، فيلسوف جامعه‌شناس و پست‌مدرن نظريه‌هاي درخوري در باب تصوير ارائه داد. در تمام نظريه‌هاي اجتماعي وي، دغدغۀ پايان‌ناپذير او نسبت به تخريب امر واقعي و جايگزين شدن آن با وانموده مشهود است. در اين ميان او هنر را توطئه و وسيله‌اي براي محقق كردن وانموده تلقي مي‌كند. به ­ويژه سينما به ­عنوان يك مرجع شبيه‌سازِ واقعيت، مورد انتقاد بودريار قرار گرفته است. يكي از راهكارهاي اساسي ايجاد شبيه‌سازي از منظر بوديار، بهره‌گيري از جلوه‌هاي ويژۀ ‌كامپيوتري است؛ بنابراين از يك‌طرف انتقاد بودريار از سينما و از طرف ديگر علاقه‌مندي وي و تأكيد او بر توانمندي‌هاي آن مشهود است كه خود موجب بروز دوگانگي‌هايي در نظريه‌هاي بودريار و سردرگمي مخاطب او مي‌شود. اين پژوهش تلاشي است در جهت مرتفع كردن دوگانگي‌هاي موجود و شناخت رويكرد حقيقي پسِ پشتِ اين به‌ظاهر تناقضات در ساحت واقعيت مجازي و جلوه‌هاي ويژه در سينما. در اين راستا، اين پژوهش از طريق تحقيقات كتابخانه‌اي و تجزيه و تحليل داده‌ها و موشكافيِ بيانيه‌هاي بودريار به روش توصيفي-تحليلي، به­دنبال راهكارهايي براي جلوگيري از تخريب و جايگزينيِ «امر واقعي» در سينما و تعيين رابطۀ بين سينما و جلوه‌هاي ويژه مي‌گردد؛ درنتيجه مي‌توان شاهد بود كه طرد جلوه‌هاي ويژه از نظر بودريار، به هدف به‌كارگيري آن بستگي دارد؛ نه به نفس آن. به ­عبارتي، به­كارگيري جلوه‌هاي ويژه در راستاي بازسازيِ واقعيت مطرود است و در راستاي خيال مي‌تواند مقبول باشد. اهداف پژوهش بررسي ديدگاه منفي بودريار نسبت به تخريب واقعيت توسط جلوه‌هاي ويژه. بررسي جلوه­ هاي ويژه در سينما از نظر ژان بودريار. سؤالات پژوهش سينما چگونه مي‌تواند با وجود بهره‌وري روزافزون جلوه‌هاي ويژه و ديدگاه منفي بودريار نسبت به تخريب واقعيت توسط جلوه‌هاي ويژه به حيات شايستۀ خود ادامه دهد؟ جلوه­ هاي ويژۀ سينمايي در چه صورت مي­تواند از انتقاد بودريار فاصله بگيرد؟

As a sociologist and postmodern philosopher who, of course, himself rejected the application of these titles to his theories, Jean Baudrillard put forward appropriate theories about the images. In his social theories, his endless concern for the destruction of the reality and its replacement by the simulation is evident. In the meantime, he considers art as a conspiracy and a means to realize the simulation. He criticized cinema in particular as a reality-simulating reference. One of the basic working procedures for creating simulations from Baudrillard point of view is to use computer visual effects. On the one hand, Baudrillard is a cinema critic, and on the other hand, he is interested in it and emphasizes its capabilities. These views give rise to dichotomies in Baudrillard's theories. This research is an attempt to remove the existing dichotomies and to identify the reality approach behind these apparent contradictions in the field of virtual reality and visual effects in cinema. In this regard, through library research, data analysis and scrutiny of Baudrillards' statements, this research seeks descriptive-analytically a working procedure to prevent the destruction and replacement of reality in cinema and determine the relationship between cinema and visual effects. Consequently, the rejection of visual effects, according to Baudrillard, depends on the purpose of its application, not on visual effects nature. In other words, the use of visual effects in order to reconstruct or simulation of reality is excluded, and it can be accepted in the direction of imagination.