امكان سنجي تسري كاركرد اخلاق حسنه در عناوين حقوقي فقه اماميه

Studying the Feasibility of Extending the Legal Titles in Imamyeh Jurisprudence to Include Ethics Functions

در اجتماعات انساني ارزش ها و اصولي حاكم است كه نهادهاي اجتماعي، پيرامون اين ارزش ها شكل ميگيرند. آموزه هاي وحياني در تبيين روش اسلام در مواجهه با اين ارزش ها، نقش اصلي دارند و بايد راهكارهاي مورد نياز از درون شرع استخراج و عملياتي گردد. فقها و حقوقدانان در بررسي قواعد فقهي حقوقي، مفهوم اخلاقحسنه را شناسايي كردند و آن را ضابطه اي، براي تحديد اراده افراد براي حفاظت از مصالح اجتماعي ميدانند. هرچند نظرياتي در موافقت و مخالفت وجود رابطه ميان حقوق و اخلاق حسنه وجود دارد، اما استفاده قانونگذار از مواردي از اخلاق حسنه در وضع قوانين بيانگر اين است كه اين بايد و نبايدهاي اخلاقي در شرع مقدس اسلام در حوزه اجتماعي مي تواند در موارد حقوقي بسياري مبناي قانونگذاري قرار گيرد. اين تحقيق به روش توصيفي- تحليلي بدنبال پاسخ به سؤال است كه: " آيا امكان بسط و تسري اخلاق حسنه در حقوق اسلامي وجود دارد؟" نتابج با توجه به موارد ذكر شده بيانگر اين است كه امكان تسري اخلاق حسنه مندرج در قرآن كريم و روايات اسلامي در وضع قوانين حقوقي در فقه اماميه وجود دارد.

There are some values and principles dominant in human communities based on which social institutions are formed. The revelatory teachings play the main roles in explaining Islamic approaches to these values considering the fact that the needed solutions should be derived from and operationalized by Sharia. Through studying jurisprudential and legal rules, jurisprudents and lawyers identified the concept of good ethics and considered it as a rule to restrict the will of individuals in protecting social expediencies. Although, there are theories for or against if there is some relationship between law and good ethics, but a use of good ethics by a legislator in legislation suggest the fact that ethical dos and don'ts in the sacred Islamic Sharia in social domain can be used as a base for legislation in many legal cases. The present research tried descriptively and analytically to answer this question, “Can Islamic law be extended to include good ethics?” By considering the mentioned cases, the results showed that Imamyeh jurisprudence allows for good ethics considered in Quran and Islamic narrations to be used in making legal acts.