بهبود مدل DRASTIC با برنامه‌ريزي بيان ژن در تعيين آسيب پذيري آبخوان به نيترات مطالعه موردي: آبخوان دشت كرمانشاه

آلودگي منابع آب زيرزميني به علت نفوذ آلاينده ها از سطح زمين به سامانه آب زيرزميني به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك كه با كمبود كمي و كيفي منابع آب روبه رو هستند، يكي از معضلات جدي به شمار مي آيد. بنابراين ارزيابي آسيب پذيري آب زيرزميني به منظور شناسايي مناطق داراي پتانسيل بالاي آلودگي براي مديريت منابع آب زيرزميني امري ضروري است. در اين پژوهش آسيب پذيري آبخوان دشت كرمانشاه در برابر آلودگي با استفاده از روش دراستيك مورد بررسي قرار گرفت. در مدل دراستيك هفت متغير مؤثر در آسيب پذيري كه شامل عمق سطح ايستابي، تغذيه ي خالص، محيط آبخوان، محيط خاك، توپوگرافي، محيط غيراشباع و هدايت هيدروليكي است، به صورت هفت لايه ي رستري تهيه و پس از رتبه دهي و وزن دهي شاخص دراستيك تعيين، كه مقدار آن ما بين 45 تا 115 حصول گرديد. بنابراين هدف اصلي اين پژوهش بهبود مدل دراستيك با استفاده از مدل بيان ژن كه يكي از مدل هاي هوشمند كه عملكرد خوبي را از خود نشان داده است و به صورت تركيبي مي تواند با مدل هاي ديگر هماهنگ شده و نتايج مورد پذيرشي را ارائه دهد استفاده گرديد. بدين منظور متغيرهاي دراستيك با طول دوره ي آماري 20 ساله (13781398) به عنوان ورودي مدل و غلظت نيترات به عنوان خروجي مدل تعريف شد. در مدل GEP داده ها به دو دسته آموزش و آزمايش تقسيم  و با استفاده از شاخص هاي آماريR2 ،NRMSE  و MAE نتايج شبيه سازي مدل بيان ژن مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج حاكي از توانايي بالاي مدل در برآورد غلظت نيترات و بهبود مدل DRASTIC را داشت. براي صحت سنجي و بهبود مدل DRASTIC از روش امتيازبندي شاخص آماريR2  استفاده گرديد. با حذف دو شاخص S و T فرمول اصلاح شده شاخص دراستيك بر پايه ي وزن ده ي به صورت (5D , 4R, 5A , 5I, 4C) حاصل گرديد.