عنوان مقاله :
تبيين و بررسي مؤلفه‌ي تمايلات در تفكر انتقادي از منظر فرهنگ قرآني و روانشناسي
عنوان به زبان ديگر :
No Title
پديد آورندگان :
آذربايجاني، نفيسه دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم , شكراني، رضا دانشگاه اصفهان - گروه قرآن و حديث , آذربايجاني، مسعود مؤسسه آموزشي امام خميني(ره)
كليدواژه :
قرآن , تفكرانتقادي (نقادانه) , روانشناسي , ويژگي هاي متفكر نقاد , مؤلفه تمايات
چكيده فارسي :
عصر حاضر كه عصرتغييرات سريع اجتماعي، فكري و فرهنگي است، انسان‌ها را با چالش‌ها و فشارهاي متعددي روبرو نموده كه مقابله مؤثر با آنها نيازمند كسب مهارت‌هاي مختلف رواني و اجتماعي مي‌باشد. بر اساس نظر سازمان بهداشت جهاني، يكي از مهمترين و اساسي‌ترينِ اين مهارت‌ها، مهارت تفكر‌نقادانه است.
بر اساس بررسي‌هاي انجام شده، از منظر انجمن فلاسفه آمريكا، تفكر‌نقادانه از دو مؤلفه اصلي تمايلات (گرايش‌ها) و مهارت‌هاي شناختي تشكيل يافته كه هريك از اين دو مؤلفه نيز خود داراي اجزاء مختلفي مي‌باشند. در اين مقاله ابتدا تفكر‌نقادانه و مؤلفه‌هاي آن تعريف و اجزاء تشكيل‌دهنده مؤلفه‌ي تمايلات و يا به عبارت ديگر ويژگي‌هاي متفكرين نقاد، تبيين و سپس تعدادي از ويژگي‌هايي كه براي اين افراد در قرآن آمده، مطرح شده است. تحقيق حاضر، با روش تحليل محتواي كيفي و با استقراء تام آيات قرآن صورت گرفته است.
در يافته‌هاي اين پژوهش مشاهده مي‌شود كه برخي ويژگي‌ها از قبيل علاقه و اشتياق براي دستيابي به حقيقت، تلاش و خستگي‌ناپذيري، ثبات شخصيت، شجاعت و‌استقلال در تفكر، داشتن روحيه‌ي حق پذيري، ترجيح سخن يا عقيده يا تفكر درست بر همه چيز، انعطاف‌پذيري و بي‌تعصبي، وحدت و هماهنگي شخصيت، ژرف‌انديشي مداوم و توجه دقيق به نشانه‌ها، هدفمندبودن و پرهيز از مسائل نامربوط و توسّم (نكته سنجي و زيركي) از ويژگي‌هاي مشترك بين روانشناسي و قرآن و ويژگي‌هايي چون ايمان وتقوا ، شرح صدر، خشيت الهي و ايستادگي، استقامت و ثبات در عقيده از ويژگي‌هاي مختص به قرآن است.
در بررسي تطبيقي به عمل آمده پيرامون مفاهيم اين موضوع در قرآن و روانشناسي مشخص شد تفاوت اصلي اين دو در خدا محوري و انسان محوري آنها مي‌باشد كه هرچند مفاهيم مطرح شده در روانشناسي كابردي تر و با جزئيات بيشتر است، اما براي آنكه اين مفاهيم غناي بيشتري يابند، مي‌بايست آنها از حالت انسان محورانه خارج نموده و بر اساس مباني خدا محورانه اعتلا داد و بر اين اساس، از چنين آموزه‌هايي بهره جست.
چكيده لاتين :
No Abstract
عنوان نشريه :
قرآن، فرهنگ و تمدن
