بهينه‌سازي مدل انتقال آلودگي غيرنقطه‌اي بر اساس ضرايب توپوگرافي و پراكندگي بارش

اهداف: مطالعات بسيار جدي در فلات تبت چين به‌علت بالابودن فرسايش اين منطقه در كل جهان صورت گرفته است كه تغييرات پارامترهاي نيتروژن و فسفر خاك از طريق برآورد فرسايش خاك دنبال مي‌شود. بنابراين هدف از اين مطالعه، بررسي تاثير دو پارامتر ضريب توپوگرافي حوضه و توزيع بارش در انتقال بار آلودگي با به‌كارگيري مدل تجربي ضريب انتقال بود. روش‌شناسي: در اين مطالعه كه در سال ۱۳۹۸ انجام شد، قسمتي از فلات تبت كه داده‌هاي به‌ثبت‌رسيده آلودگي‌هاي كشاورزي از قبيل نيتروژن و فسفر آن در دسترس بوده است، انتخاب شد. اين مطالعه، قسمتي از پروژه مديريت يكپارچه منابع آب بود كه به‌صورت مشترك بين ايران و چين انجام شده است. نتايج حاصل از برآورد آلودگي غيرنقطه‌اي تخمين‌زده‌شده با مدل تجربي ضريب انتقال و مدل بهينه شده با اعمال ضرايب آلفا و بتا با داده‌هاي اندازه‌گيري‌شده بررسي شد. اين دو ضريب از جمله كليدي‌ترين پارامترها در مدل‌سازي غيرنقطه‌اي آلودگي است زيرا باعث مي‌شوند كه نقش عوارض زمين و اثر غيريكنواختي بارش در مدل در نظر گرفته شوند. يافته‌ها: با تحليل نتايج خروجي از مدل تجربي ضريب انتقال و مدل بهينه‌شده و نهايتاً مقايسه آن با داده‌هاي اندازه‌گيري‌شده، نتايج نشان داد كه اعمال ضرايب آلفا و بتا در بالابردن دقت خروجي مدل، بسيار موثر بود. ميزان خطاي نسبي برآوردشده نيتروژن نسبت به واقعيت در حالت با اعمال ضرايب تصحيح نسبت به حالت بدون اعمال ضرايب كاهش داشت: در ايستگاه ۱ به‌ترتيب ۱۲ (با اعمال ضرايب اصلاحي) و ۳۴%(بدون اعمال ضرايب اصلاحي در سال ۲۰۰۷) و ۱۸ و ۲۰%(در سال ۲۰۱۵) و در ايستگاه ۲ به‌ترتيب ۱۶ و ۳۰ (در سال ۲۰۰۷) و ۲۱ و ۳۴%(در سال ۲۰۱۵). نتيجه‌گيري: مدل اصلاحي ضريب انتقال با اعمال ضرايب فوق نتايج دقيق‌تري را در انتقال آلودگي برآورد مي‌كند و براي برنامه‌ريزي صحيح و مديريت حوضه‌هاي آبخيز بخصوص در زمينه كشاورزي در مقياس بزرگ كه كودها مهم‌ترين عامل آلودگي آب‌هاي سطحي و زيرزميني هستند، مفيد است.