بكارگيري مدل اگرواكولوژيكي فائو براي مكان‌يابي مناطق مستعد كشت پسته در استان آذربايجان شرقي

مدل اگرواكولوژيكي فائو تعيين توان بالقوه و تخصيص كاربري هاي متناسب با توان سرزمين است كه مي تواند بين توان طبيعي محيط، نياز جوامـع، كـاربري هـا و فعاليـت هـاي انسـان رابطه اي منطقي و سازگاري پايداري بوجود آورد. اين پژوهش به منظور مكانيابي مناطق مستعد كاشت پسته با روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و با در نظر گرفتن نيازهاي اگرواكولوژيكي اين محصول در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي صورت گرفت. داده هاي مورد استفاده شامل اطلاعات مربوط به زمين، خاك و داده هاي اقليمي با طول دوره آماري مشترك30 ساله از ايستگاه هاي سينوپتيك استخراج شدند. داده ها در قالب بانك اطلاعاتي جمع آوري و پس از پردازش به صورت لايه‌هاي رقومي در محيط سامانه آرك‌جي‌اي‌اس ذخيره شد. براي تحليل فضايي، اطّلاعات به نرم‌افزار اكسپرت چويس وارد و خوشه بندي، ارزش گذاري معيارها و تلفيق اطّلاعات انجام و در نهايت لايه نهايي به صورت نقشه ارائه شد. بيشترين وزن زير معيارها بترتيب به شيب زمين، ميانگين دماي حداقل سردترين ماه سال و شوري خاك و كمترين وزن به ميانگين دما در مرحله گرده‌افشاني تعلق گرفت. نتايج نشان داد 3887 كيلومتر مربع يا 8/5 درصد از سطح استان با محدوديت كم براي كشت اين محصول در كلاس نسبتاً مناسب قرار دارند. اين اراضي عمدتاً منطبق بر اراضي كشاورزي غرب استان است. 6250 كيلومتر مربع (13/6 درصد) از اراضي در كلاس تناسب بحراني و 35663 كيلومتر مربع (77/9 درصد) اراضي در كلاس نامناسب قرار دارند به استثناي دشت ميانه بقيه اراضي مستعد كاشت پسته در شرق استان و در حاشيه درياچه اروميه قرار دارند. الباقي مناطق استان براي كاشت اين محصول در كلاس هاي تناسب بحراني و نامناسب قرار دارند. محدوديت هاي شاخص اين مناطق براي كشت پسته محدوديت هاي دمايي، رطوبت نسبي بالا در مرحله گرده افشاني، شوري خاك و شيبدار بودن اراضي است.