بازنمايي خط ذهني زمان در ساختار زباني گويشوران فارسي زبان

پژوهش حاضر، جهتِ خطِ ذهنيِ زمان را در ايماء و اشاره‌هاي غير كلامي، چينش واژها و تصاوير زماني تحت تأثير استعاره هاي زباني و جهت راه رفتن، جهت نوشتاري زبان فارسي، و جهت نوشتاري رياضيات و اعداد از منظر استعاره هاي مفهومي ليكاف و جانسون مورد بررسي قرار مي دهد. استعاره هاي مفهومي به ما كمك مي كنند تا مفاهيم انتزاعي را از طريق مفاهيم عيني دريابيم. براي نمونه، استعارۀ «زمان به مثابه فضا» بر اين فرضيه استوار است كه ما مفهوم انتزاعي چون زمان را از مفهوم عيني چون فضا الگوبرداري مي كنيم و آن را در ذهن و زبان خود مفهوم‌سازي مي نماييم. در اين پژوهش، از سه نوع آزمون زباني و غير زباني به روش تجربي بهره گرفته شده‌است. تعداد 137 دانشجوي زن و مرد با محدوۀ سني 18 تا 30  سال از دانشگاه آزاد اسلامي واحد خرمشهر و دانشگاه علوم پزشكي آبادان در اين آزمون ها شركت نمودند. درصد و ميانگين فراواني رخ‌داد نمونه هاي مورد نظر جستار حاضر نشان داد كه محور هاي افقي جانبي راست به چپ برگرفته از جهت نوشتاري زبان فارسي، محور افقي سهمي پشتِ سر به روبه‌رو برگرفته از جهت راه رفتن و استعاره هاي زباني، و جهت نگاه؛ و محور افقي جانبي چپ به راست برگرفته از جهت نوشتاري اعداد و رياضيات مهمترين منابع اقتباسي مفاهيم انتزاعي زمان در زبان فارسي قلمداد مي گردند. خط ذهني زمان در گويشوران زبان فارسي تحت تأثير تجربه‌هاي شناختي و ذهن بدنمند آن‌ها بسيار تحت تأثير فرهنگ و زبان است. به گونه‌اي‌كه اين خط به ميزان قابل توجهي تحت تأثير جهت نوشتاري زبان فارسي، استعاره هاي زباني و جهت راه رفتن و نگاه شكل مي گيرد. همچنين نوع آزمايش تأثير به سزايي در جهت مندي خط ذهني زمان در مفاهيم مورد آزمايش نشان داد.