اثر سطوح كود نيتروژن، شيوه‌هاي كاشت و خاكورزي بر كارايي مصرف نيتروژن و عملكرد دانه كلزا (.Brassica napus L) به‌عنوان كشت دوم در تناوب پس از برنج

به‌منظور بررسي اثر خاكورزي، شيوه كاشت و سطوح كود نيتروژن بر عملكرد دانه و كارايي مصرف نيتروژن در زراعت كلزا، آزمايشي به‌صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي مؤسسه تحقيقات برنج كشور در شهرستان رشت طي دو سال زراعي 97-1395 اجرا شد. در اين آزمايش، سه شيوه خاكورزي شامل خاكورزي متداول، كم خاكورزي و بدون خاكورزي به‌عنوان كرت‌هاي اصلي و دو شيوه كاشت شامل كشت مستقيم و كشت نشايي و چهار مقدار كود نيتروژن خالص به‌ميزان صفر، 100، 200 و 300 كيلوگرم در هكتار از منبع اوره به‌صورت فاكتوريل در كرت‌هاي فرعي درنظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه تيمار 100 كيلوگرم نيتروژن در هكتار بيشترين كارايي زراعي نيتروژن (17/68 كيلوگرم بر كيلوگرم)، كارايي مصرف نيتروژن (32/40 كيلوگرم بر كيلوگرم)، بازيافت ظاهري نيتروژن (71/85 درصد)، شاخص برداشت نيتروژن (75/48 درصد) و كارايي فيزيولوژيك نيتروژن (47/98 كيلوگرم بر كيلوگرم) را دارا بود. با افزايش مصرف نيتروژن، كليه صفات مربوط به كارايي نيتروژن كاهش يافت و در تيمار300 كيلوگرم نيتروژن در كمترين مقدار خود بودند. اثر متقابل خاكورزي در نيتروژن نشان داد كه تيمار كم خاكورزي در 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار با ميانگين 4144 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه را دارا بود. با توجه به نتايج به‌دست آمده، تيمار كم خاكورزي در 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به‌دليل افزايش عملكرد دانه و روغن و تيمار كم خاكورزي در 100 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به‌علت كارايي بالاي مصرف نيتروژن، صرفه‌جويي در مصرف انرژي و رعايت مسائل زيست‌محيطي براي كشت كلزا در اراضي شاليزاري استان گيلان مناسب به‌نظر مي‌رسند.