ارزيابي برخي پاسخ‌هاي فيزيولوژيك مرتبط با نيتروژن و انتقال مجدد نيتروژن در گندم تحت تأثير آبياري تكميلي و كود نيتروژن

تجمع نيتروژن در اندام‌هاي رويشي و انتقال مجدد آن به دانه، فرايندهاي مهمي هستند كه تعيين كننده عملكرد و كيفيت گندم هستند. به‌منظور بررسي تأثير آبياري تكميلي در دو سطح ديم و آبياري در مرحله آبستني و مصرف كود نيتروژن در سه سطح (50 كيلوگرم نيتروژن، 100 كيلوگرم نيتروژن و 100 كيلوگرم نيتروژن + محلولپاشي 20 كيلوگرم نيتروژن در مرحله سنبله رفتن) روي پاسخ‌هاي فيزيولوژيك و انتقال مجدد نيتروژن سه رقم گندم (سرداري، آذر 2 و ريژاو) آزمايشي در سال زراعي 961395 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه كردستان به‌صورت كرت‌هاي دوبار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. نتايج آزمايش نشان داد كه آبياري تكميلي سبب افزايش مقدار كلروفيل a، كلروفيل b، محتواي پرولين و گليسين بتائين برگ، و كاهش نشت الكتروليت غشا ليپيدي شد. آبياري تكميلي همچنين محتواي نيتروژن برگ، كاه سنبله و نيتروژن كل در مرحله گلدهي را افزايش داد. رقم ريژاو بيشترين كارايي انتقال مجدد نيتروژن برگ و كمترين كارايي انتقال مجدد نيتروژن كل را داشت. تيمار كودي N1 كمترين ميزان كلروفيل a و b، محتواي پرولين و گليسين بتائين برگ، محتواي نيتروژن برگ، ساقه، كاه سنبله و نيتروژن كل در هر دو مرحله گلدهي و رسيدگي را به‌خود اختصاص داد. انتقال مجدد نيتروژن تحت تأثير آبياري تكميلي و مقادير مختلف نيتروژن قرار گرفت. به‌نظر مي‌رسد آبياري تكميلي در مرحله آبستني منجر به افزايش نيتروژن در اندام‌هاي رويشي مي‌شود كه در مرحله پرشدن دانه در طي فرايند انتقال مجدد به دانه منتقل مي‌شود.