ارزيابي پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي باقلا (.Vicia faba L) با استفاده از روش‌ GGE biplot

به‌منظور بررسي اثر متقابل ژنوتيپ × محيط (GEI) و پايداري عملكرد دانه لاين‌هاي باقلا، 15 لاين اميد‌‌بخش باقلا، به‌همراه چهار رقم بركت، سرازيري، بلوچي و زرشكي (به‌‌عنوان شاهد)، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در چهار ايستگاه تحقيقاتي (گرگان، دزفول، بروجرد و ايرانشهر) به‌مدت دو سال زراعي (95-1394 و 96-1395) مورد ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه واريانس مركب داده‌ها نشان داد، اثر مكان، اثر سال، اثر متقابل مكان × سال، اثر ژنوتيپ، اثر متقابل ژنوتيپ × سال، اثر متقابل ژنوتيپ × مكان و اثر متقابل ژنوتيپ × سال × مكان بر عملكرد دانه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. پايداري عملكرد دانه 19 ژنوتيپ، با استفاده از روش GGE Biplot در هشت محيط بررسي شد. بر اساس مدل اثر متقابل ژنوتيپ × محيط (GEI)، دو مؤلفه اول در مجموع 91/5 درصد از تغييرات اثر متقابل را توجيه كردند. بر اساس نمودار چندضلعي سه محيط كلان و ژنوتيپ‌هاي سازگار هر محيط شد: گرگان (شامل لاين(G15، بروجرد ايرانشهر (شامل لاين G3) و ايرانشهر (شامل لاين (G19) شد. لاين‌هاي G15، G7 و G13 به‌ترتيب با عملكرد 3439، 3128 و 3094 كيلوگرم در هكتار بالاترين ميانگين و پايداري عملكرد دانه را داشتند. بر اساس تجزيه و تحليل GEI و GGEBiplot، محيط‌هاي آزمايش گرگان و بروجرد از قدرت تفكيك خوبي برخوردار بودند. درنهايت لاين‌هاي G12، G14 و G15 با دارا بودن عملكرد و پايداري عملكرد وسيع پس از انجام بررسي‌هاي آنفارم مي‌توانند به‌عنوان ارقام برتر باقلا معرفي شوند.