واكنش عملكرد ارقام كنجد (.Sesamum indicum L) به كود نيتروژن در شرايط آبياري كامل و كم‌آبياري

ارزيابي پاسخ ارقام كنجد به تيمارهاي مختلف آبياري و نيتروژن نقش مهمي در استفاده بهينه از منابع و افزايش توليد ايفا مي‌كند. بدين منظور آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در كرج (مزارع تحقيقاتي مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر) طي سال‌هاي 1396 و 1397 انجام شد. در اين آزمايش، تيمارهاي آبياري در دو سطح شامل رژيم كم‌آبياري و آبياري كامل در كرت‌هاي اصلي، و مقادير مختلف نيتروژن (صفر، 60 و 120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) و ارقام كنجد (سه رقم اولتان، دشتستان 2 و ناز) در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه در تمامي ارقام ميزان اثرگذاري نيتروژن بر اجزاي عملكرد و عملكرد دانه با بروز كم‌آبي كاهش يافت. هرچند پاسخ رقم دشتستان 2 به مصرف نيتروژن در شرايط كم‌آبي در مقايسه با دو رقم ديگر بهتر بود. همچنين نتايج حاكي از آن است كه در شرايط كم‌آبياري، فقط در رقم دشتستان 2 كاربرد كود نيتروژن بيش از 60 كيلوگرم در هكتار به‌منظور دستيابي به حداكثر عملكرد دانه (595 كيلوگرم در هكتار) قابل توصيه است، حال آنكه در صورت فراهمي آب علاوه بر رقم دشتستان 2، عملكرد دانه رقم اولتان نيز به كاربرد كود نيتروژن در سطحي بالاتر از 60 كيلوگرم در هكتار پاسخ مثبت و معني‌دار نشان داد و حداكثر عملكرد دانه در اين رقم (1138 كيلوگرم در هكتار) با مصرف 120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار حاصل شد. بر عكس اين دو رقم، در رقم ناز حتي با فراهمي آب كاربرد كود نيتروژن بيشتر از 60 كيلوگرم در هكتار تأثير معني‌داري بر افزايش عملكرد دانه نداشت و قابل توصيه نيست.