مطالعۀ جامعه‌شناختي گسترش بازار داروهاي هورموني در ايران

سوءمصرف برخي از داروها در ايران، از جمله داروهاي هورموني از چالش‌هاي حوزۀ داروست. مصرف اين داروها خارج از منطق پزشكي، به ايجاد و گسترش بازارهاي ثانويه انجاميده است. اين مسئله موجب بار اقتصادي در نظام سلامت، اختلال در امور پزشكي و از لحاظ اجتماعي نيز موجب مصرف‌گرايي و گسترش بازار داروهاي قاچاق شده است. رويكرد اين پژوهش كيفي است؛ بنابراين قوانين و مصوبات مربوط به دارو، همچنين اسناد بالادستي و گزارش‌هاي مختلف بررسي مي‌شود. براي بسط نوعي تحليل اجتماعي از مصاحبۀ عميق با افراد مصرف‌كننده و ذي‌نفعان و مسئولان در اين حوزه و همچنين تحليل اسنادي استفاده شده است. چارچوب نظري اين پژوهش، ايده‌هاي فوكو در پيوند زيست قدرت و مسئلۀ بدن و سلامتي با برخي از سياست‌هاي بازارگرايانه است. يافته‌هاي پژوهش بر فرايندي چندوجهي بنا شده است: گسترش بازار داروهاي هورموني با نوعي سياست‌گذاري خاص، بسط فرمي تجاري بين بازيگران جديد و عادي‌سازي مصرف دارو براي بدن. براساس يافته‌هاي پژوهش، حوزه‌هاي نظارتي تاكنون نتوانسته‌اند در برابر چنين مسئله‌اي اقدام مفيدي انجام دهند و هژموني برخي از تصميم‌گيري‌ها نيز به آن دامن زده است. همچنين الگوهاي فرهنگي در جامعه نيز بازار را مستعد چنين تجارتي كرده است.