عنوان مقاله :
بررسي هنجارگريزي معنايي در مثنوي‌هاي «حسن گلوسوز» و «ساقي‌نامۀ ميكدۀ شوق» رشيد تبريزي
پديد آورندگان :
حاج طالبي ، شهلا دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد - دانشكده علوم انساني - گروه زبان و ادبيات فارسي , نوريان ، مهدي دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد - دانشكده علوم انساني - گروه زبان و ادبيات فارسي , ابراهيمي ، قربانعلي دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد - دانشكده علوم انساني - گروه زبان و ادبيات فارسي
كليدواژه :
هنجارگريزي معنايي , فرماليسم , رشيد تبريزي , ساقي‌نامه , حسن گلوسوز
چكيده فارسي :
در نظريۀ فرماليسم وجه شعري براثر عدول از هنجار زبان براي اغراض هنري پديد مي‌آيد. از مهم‌ترين اين شيوه‌ها در زبان خودكار، هنجارگريزي معنايي است كه با كاربرد صورت‌هاي خيالي و ايجاد روابط معنايي بديع به دست مي‌آيد. باتوجه‌به كاربرد فراوان عناصر خيال در شعر رشيد تبريزي، بررسي شيوه‌هاي هنجارگريزي معنايي در شعر اين شاعر در شناخت اسلوب ادبي شعر قرن يازدهم اهميت ويژه‌‌اي دارد. در اين جستار دو مثنوي «حسن گلوسوز» و «ساقي‌نامه» ازنظر هنجارگريزي‌هاي معنايي با روش توصيفيتحليلي بررسي شده است. پس از مطالعه و بررسي، نشان داده شد كه رشيد تبريزي از تنوع گسترده‌اي از عناصر خيالي و روابط معنايي براي عدول از هنجار زبان خودكار و نرم‌هاي زبان ادبي بهره مي‌برد. در اين كار بيش از همه از تركيب‌هاي اضافۀ تشبيهي و تصاوير همراه با استعاره‌هاي كنشي بهره مي‌برد؛ بنابراين كاربرد تصاوير پويا و تركيبات بديع مهم‌ترين خصيصۀ شاعر در هنجارگريزي‌هاي معنايي اوست. همچنين صبغۀ عرفاني شعر او در كاربرد برخي صورت‌هاي نُرم‌شكني او همچون متناقض‌نمايي و اغراق تأثيرگذار بوده است.
