اثر خاك‌ورزي حفاظتي و روش آبياري بر مصرف انرژي و انتشار گازهاي گلخانه‌اي در توليد گندم آبي

اهداف: روش‌هاي خاك‌ورزي و آبياري مصرف انرژي و انتشار گازهاي گلخانه‌اي در توليد محصولات كشاورزي را تحت تأثير قرار مي‌دهند. در اين پژوهش اثر روش‌هاي خاك‌ورزي و آبياري بر شاخص‌هاي انرژي، مقدار و شدت انتشار گازهاي گلخانه‌اي در توليد گندم آبي در استان فارس بررسي شد. مواد و روش‌ها: پژوهش در قالب آزمايش كرت‌هاي خرد شده با نه تيمار و سه تكرار انجام شد. روش‌هاي آبياري قطره‌اي نواري، سطحي و باراني عامل اصلي و روش‌هاي خاك‌ورزي مرسوم، كم‌خاك‌ورزي و بي‌خاك‌ورزي عامل فرعي بودند. شاخص‌هاي انرژي، گازهاي گلخانه‌اي و شدت آنها در توليد گندم آبي تعيين شدند. يافته‌ها: اثر روش آبياري و خاك‌ورزي بر عملكرد گندم معني‌دار بود به گونه‌اي كه آبياري سطحي و خاك‌ورزي مرسوم بيشترين عملكرد را داشتند. روش آبياري بر تمام شاخص‌هاي انرژي اثر معني‌دار داشت، اما روش‌ خاك‌ورزي فقط بر انرژي مصرفي و توليدي  اثر معني‌دار داشت. آبياري قطره‌اي و باراني انرژي مصرفي را نسبت به سطحي 4/29 و 3/14 درصد كاهش دادند و آبياري قطره‌اي بيشترين بهره‌وري مصرف انرژي (231/0 كيلوگرم بر مگاژول) را داشت. خاك‌ورزي مرسوم بيشترين انرژي مصرفي و توليدي را داشت و كمترين انرژي مصرفي و توليدي مربوط به بي‌خاك‌ورزي بود. آبياري قطره‌اي و باراني نسبت به سطحي، گازهاي گلخانه‌اي را كاهش دادند (3/21 و 3/34 درصد)، اما روش‌هاي خاك‌ورزي حفاظتي كاهش معني‌داري در گازهاي گلخانه‌اي ايجاد نكردند. الكتريسته بيشترين سهم را از انرژي مصرفي و گازهاي گلخانه‌اي داشت. نتيجه‌گيري: استفاده از روش‌هاي آبياري تحت فشار به ويژه آبياري قطره‌اي در كاهش انرژي مصرفي و گازهاي گلخانه‌اي در توليد گندم، بسيار مؤثر است.