بررسي ديدگاه مفسران درباره چگونگي زمين اخروي در مقايسه با زمين دنيوي با تأكيد بر آيه 48 إبراهيم

درباره چگونگي زمين أخروي در مقايسه با زمين دنيوي ابهام‌هايي وجود دارد. آيه 48 إبراهيم: »يَوْمَ تُبَدَّلُ الأَرْضُ غَيْرَ الأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ « به‌صراحت از تفاوت زمين دنيوي و أخروي سخن به‌ميان آمده است. مفسران، تفاسير و تأويل‌هاي مختلفي را درباره اين آيه داشته‌اند. برخي تبدّل يادشده در قرآن را از جنس تبدّل در صفات و أعراض و گروهي آن را تبدل ذاتي و جوهري دانسته و برخي نيز از فهم‌ناپذيري نوع تبدّل مورد بحث سخن گفته‌اند. تلاش اين مقاله بر آن است تا ضمن تبيين أقوال گوناگون موجود، با عنايت به ريشه مشترك اختلاف آراء راهكاريي جهت حل اختلاف‌ها و برون‌رفت از ابهام‌ها ارائه نمايد؛ ازاين‌رو با بيان مطالبي از تفسير ملاصدرا و حركت جوهري اين احتمال مي‌‌رود كه اين تبدل بايد به‌صورتي باشد كه در عين حالي كه ويژگي‌هاي ماده را ندارد و ذاتاً عوض مي‌‌شود، به‌صورتي نباشد كه يك نظامي جمع شود و نظام جديدي جايگزين آن گردد.