طراحي شاخص‌هاي ارزيابي پايداري مراتع عشايري استان فارس (مناطق مورد مطالعه: مراتع خم نمدان اقليد، رباط سروستان و دوگوش نادري خنج)

يكي از ديدگاه‌هاي رايج و رو به گسترش در زمينه دستيابي به پايداري، تدوين شاخص‌هاي آن بر اساس داده‌هاي محلي و رويكرد هدايت‌شده و تجربي است. به اين منظور طراحي و اولويت‌بندي شاخص‌هاي پايداري مراتع از ديدگاه كارشناسان در مراتع عشايري خم نمدان اقليد، رباط سروستان و دوگوش نادري خنج انجام شد. اين سه منطقه به ترتيب به عنوان معرف مراتع فصلي عشايري (سردسير، معتدل و گرمسير) در استان فارس در نظر گرفته شد. در اين پژوهش روش‌هاي تصميم‌گيري چندمتغيره، دلفي فازي، تحليل سلسله مراتبي (AHP) و روش تاپسيس (TOPSIS) مورد استفاده قرار گرفتند. گزينه‌هاي پرسش‌نامه در قالب چهار شاخص اقليم و هواشناسي، توليد گياهي، خاك و انساني تقسيم‌بندي شد. تجزيه و تحليل نتايج در سطح شاخص‌ها نشان داد شاخص‌هاي انسان و خاك به‌ترتيب با وزن 0.480 و 0.330 از بيشترين وزن نسبي برخوردار بوده و شاخص‌هاي توليد گياهي و اقليم و هيدرولوژي با وزن‌هاي نسبي 134/۰ و056/۰ در رتبه‌ بعدي قرار گرفتند. در سطح گزينه‌ها يا معيارها همه‌ گزينه‌هاي تاييدنشده مربوط به شاخص انسان بودند درحاليكه در شاخص‌هاي اقليم و هيدرولوژي، توليد گياهي و خاك همه‌ گزينه‌ها مورد تاييد خبرگان قرار گرفت. مقايسه زوجي گزينه‌ها نيز نشان مي‌دهد كه گزينه‌هاي درآمد و سرمايه، مالكيت و انواع فرسايش خاك قابل مشاهده به‌ترتيب با وزن‌هاي نسبي 0.16، 0.13 و 0.11 داراي بالاترين اولويت و گزينه‌هاي شاخص خشكي، ميانگين دماي سالانه و دسترسي به علوفه‌ جايگزين با وزن نسبي كمتر از 0/005 داراي كمترين اولويت هستند. نتايج روش تاپسيس نشان داد گزينه‌هاي مالي (درآمد، پس‌انداز، وام و بيمه)، مالكيت (زمين، دام، مسكن و خودرو) و انواع فرسايش بر ديگر گزينه‌ها برتري دارند.