صورت بندي مسائل و آسيب هاي اجتماعي در انديشه ابن خلدون

ابن خلدون در زمره بنيان‌گذاران علم تاريخ و جامعه‌شناسي، طي سده‌هاي اخير مورد توجه بسياري از پژوهشگران جهان بوده است. تنوع و گستره‌ي موضوعات موردتوجه او باعث شده است تا طيف وسيعي از متفكران و پژوهشگران از جامعه شناسي، مردم‌شناسي، تاريخ، اقتصاد، علوم سياسي، علوم تربيتي، جغرافيا و جمعيت شناسي، آثار او را مورد توجه قرار داده و تاليفات متعدد درباره انديشه‌ او، دال بر اهميت اين انديشمند بزرگ مسلمان است. اما آنچه كمتر در آرا و آثار ابن خلدون مورد عنايت پژوهشگران قرار گرفته است، مباحث مفصل او پيرامون مسائل و آسيب‌هاي اجتماعي است. پژوهش حاضر با عطف نظر به رويكرد تحليلي ابن خلدون در بررسي مسائل و آسيب‌هاي اجتماعي كه متمركز بر وضعيت جوامع اسلامي در جغرافياي بزرگ جهان اسلام بوده است، با روش مطالعات اسنادي و تمركز بر متن اثر اصلي او يعني «مقدمه»، از منظر رويكردي توصيفي به بازشناسي، استخراج و دسته‌بندي مضامين و مقولات مرتبط با اين موضوع در انديشه ابن خلدون پرداخته است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد، هفت مسئله و آسيب اجتماعي عمده در جاي جاي كتاب مقدمه مورد تاكيد ابن خلدون بوده است كه شامل: مسئله «فقر»، «حاشيه‌نشيني»، «رفاه اجتماعي»، «اشتغال و معيشت»، «مسكن و سرپناه»، «امنيت اجتماعي» و «جرائم و بزهكاري» مي‌باشد. آنچه از تحليل ابن خلدون پيرامون مسائل اجتماعي بدست مي‌آيد، تمركز او بر چارچوب مفهومي علم عمران است؛ بدين معنا كه كليه موضوعات اجتماعي را در نسبت با آبادي اجتماع بشري در مقياس زندگي شهري معنا و تفسير مي‌كند.