تفكر انتقادي در فرايند تعليم و تربيت از منظر علامه طباطبائي

اين مقاله در زمينه جايگاه تفكر انتقادي در انديشه‌هاي فلسفي تربيتي علامه طباطبايي انجام گرفته است. هدف از انجام اين تحقيق، بررسي ابعاد و مؤلفه‌هاي تفكر انتقادي و اثرات آن در فرايند تعليم و تربيت و ارائه دلالت‌هاي ضمني تربيتي جهت كاربرد در نظام آموزش و پرورش ايران است. روش تحقيق، توصيفيتحليلي بوده، جامعه پژوهش را كليه اسناد منتشر شده مرتبط با انديشه‌هاي فلسفيتربيتي علامه طباطبايي در پايگاه‌هاي اطلاعاتي موجود؛ تشكيل مي‌دهد. روش گردآوري داده‌ها، كتابخانه‌اي بوده و در قالب فعاليت‌هاي تحليلي از تلخيص و عرضه داده‌ها و نتيجه‌گيري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و همچنين به منظور استخراج دلالت‌هاي ضمني تربيتي از روش نشانه‌شناسي استفاده گرديده است. نتايج به دست‌آمده نشانگر آن است كه مؤلفه‌ها و ابعاد تفكر انتقادي از ديدگاه علامه طباطبايي شامل: توجه به تربيت اخلاقي، پرسشگري و بحث و تبادل نظر، علم آموزي، تهذيب و تزكيّه نفس، استدلال منطقي به منظور اثبات حقايق، آزادي و اختيار در نقد و بررسي نظرات، سعه صدر در مواجهه با مسائل و مشكلات، خردورزي و عقلانيت، رهايي‌بخشي از جهل و كشف واقعيت‌ها و رسيدن به توحيد و قرب الي‌الله مي‌باشد. دلالت‌هاي تربيتي در خصوص جايگاه تفكر انتقادي در فرايند تعليم و تربيت از منظر علامه نيز دربرگيرنده عناصر مختلف تعليم و تربيت شامل محتواي برنامه درسي، تدريس و ويژگي‌هاي معلم بود كه با وجود اينكه در بستري از انديشه‌هاي اسلامي مطرح شده‌اند؛ در بسياري از وجوه با نظريات تفكر انتقادي معاصر در غرب، هم‌خواني دارند.