مكان‌ يابي پايگاه هاي مديريت بحران با استفاده از روش‌ AHP و منطق فازي

Site Selection of Crisis Management Bases using AHP Method and Fuzzy Logic

مقدمه و هدف: امروزه استفاده از امكانات موجود در جوامع براي جلوگيري از انواع بحران­هاي احتمالي و يا كاهش ميزان خسارات وارده الزامي هست. براي مقابله با اين بحران­ ها ايجاد مراكز مديريت بحران با اهدافي چون انجام اقدامات پيشگيرانه، آمادگي و مقابله با بحران، امدادرساني به مناطق بحران‌زده، اسكان موقت حادثه ديدگان ضروري هست. يكي از چالش­ هاي اصلي ايجاد سازمان­ هاي مديريت بحران، مكان‌يابي بهينه آن‌هاست، چراكه قرارگيري اين مراكز در مكاني درست و مناسب باعث بالا رفتن كارايي آن‌ها مي­ شود. اين پژوهش با هدف مكان‌يابي مناطق بهينه احداث سايت­ هاي مديريت بحران در شهر بابل انجام‌شده است. مواد و روش­ها: در اين مطالعه،معيارهاي مؤثر در مكان‌يابي شامل: شيب، جهت شيب، ارتفاع، فاصله از كاربري تجاري، درماني، اداري، انتظامي، مذهبي، آموزشي، فاصله از راه و رودخانه انتخاب گرديده و توسط كارشناسان به روش AHP وزن­دهي شده است. پس از همسان­سازي كليه لايه ­هاي اطلاعاتي، الگوريتم تحليل سلسله مراتبي و الگوريتم ­هاي فازي با هدف يافتن مكان بهينه بر آن‌ها اعمال گرديد. يافته­ها: نتايج نشان داد كه در پهنه‌بندي به روش AHP، 168 هكتار مساحت معادل 5/56 درصد بهترين شرايط را براي ايجاد سايت مديريت بحران در شهر بابل دارا است و در روش فازي چهار عملگر GAMA, Product, AND, o‎r استفاده گرديد، كه عملگر ANDداراي نتيجه بهتري نسبت به ديگر عملگرها بوده است، در عملگر فوق، 103 هكتار برابر با 3/4 درصد مساحت شهر مستعد براي ايجاد سايت مديريت بحران است. نتيجه­گيري: خروجي مدل­ هاي طراحي‌شده با روش سلسله مراتبي و منطق فازي باهم متفاوت بوده است. دليل اين تفاوت در نظر گرفتن معيارها بدون دخالت دادن وزن در مدل فازي و در نظر گرفتن لايه­ ها با وزن مختلف در مدل AHP بوده است. نتايج خروجي مدل­ AHP به دليل دخالت دادن نظرات كارشناسي دقيق­ تر بوده چراكه با وزن‌دهي معيارهاي مختلف تركيب‌شده است.

Introduction and Objective: Nowadays, it is necessary to use the facilities available in the communities to prevent all kinds of possible crises or to reduce the amount of damage. To deal with these crises, it is necessary to establish crisis management centers with the aim of carrying out preventive measures, crisis preparedness and response, providing relief to crisis areas, and temporary accommodation of victims. This study was conducted with the aim of locating the optimal areas for the construction of crisis management sites in the city of Babol. Material and Methods: In this study, effective criteria include of slope, slope direction, altitude, distance from commercial, medical, administrative, disciplinary, religious, educational use, distance from road and river in the location have been selected and weighted by experts with AHP method. After synchronizing all information layers, hierarchical analysis algorithms and fuzzy algorithms were applied to them in order to find the optimal location. Results: The results showed that, in AHP zoning, an area of 168 hectares, equivalent to 5.56 percent, has the best conditions for creating a crisis management site in the city of Babol. In fuzzy method, four operators in cloud of GAMA, Product, AND, o‎r were used. The an‎d operator had a better result than the other operators. In the operator, 103 hectares' area of the city equals 3.4 percent, is prone to creating a crisis management site. Conclusion: The output of the models designed by the hierarchical method and fuzzy logic were different. The reason for this difference was considering the criteria with the same weight in the fuzzy model and considering the layers with different weights in the AHP model. The output results of the AHP model, which was a combination of standardized information layers using the opinions of experts, were more accurate due to the involvement of expert opinions.