كاربرد روش سطح پاسخ در بهينه‌يابي نسبت اختلاط خاك با خاك‌اره در تيمارهاي رطوبتي مختلف خاك در كشت خيار گلخانه‌اي

خيار (Cucumis sativus L) يكي از مهم‌ترين توليدات گلخانه‌اي در ايران و جهان محسوب مي‌شود. خيار محصول فصل گرم معتدل بوده و به تغييرات رطوبت خاك بسيار حساس است. به منظور مدل‌سازي تأثير اختلاط خاك با خاك‌اره بر عملكرد خيار گلخانه‌اي در شرايط تيمارهاي رطوبتي، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد. تيمارها شامل نمونه بدون خاك اره (شاهد) و تركيب 5%، 10%، 20% و 40% خاك اره بود و رژيم‌هاي رطوبتي در دو سطح 45% و 65% ظرفيت زراعي و سطح بدون تنش منظور گرديد. با استفاده از روش سطح پاسخ، نتايج نشان داد كه بهترين مدل عملكرد بر‌اساس متغير‌هاي درصد خاك‌اره و ميزان رطوبت، مدل درجه دو با ضريب تبيين 0/85 است. همچنين تأثير ميزان سطوح رطوبت در دسترس بر عملكرد به صورت خطي بوده و در مقابل تأثير عامل درصد خاك‌اره بر عملكرد به صورت تابع درجه دو است. نيز، بيش‌ترين عملكرد با فرض كمترين رطوبت در دسترس و كمترين درصد اختلاط خاك‌اره، برابر 86/6 (تن بر هكتار) با درجه مقبوليت برابر 0/6، در تيمار 13/7% خاك‌اره و 43/6% تخليه رطوبتي به‌دست آمد. بيش‌ترين عملكرد با فرض كمترين رطوبت در دسترس و تغيير ميزان خاك‌اره بين صفر تا 40%، برابر 93/6 (تن بر هكتار) با درجه مقبوليت 0/8، در تيمار 27/6% خاك‌اره و 47% تخليه رطوبتي به‌دست آمد. نتايج نشان ‌داد كه با كاهش رطوبت در دسترس و همچنين در يك رژيم رطوبتي مشخص با افزايش ميزان خاك‌اره، شاخص‌هاي ريشه، به غير از طول ريشه اصلي، روندي افزايشي داشت. همچنين در هر يك از تيمارهاي رطوبتي، روند افزايشي عملكرد با افزايش ميزان خاك‌اره مشاهده گرديد. بنابراين، با توجه به تأثير غيرخطي متغيرهاي رژيم رطوبتي و ميزان اختلاط خاك‌اره بر عملكرد خيار گلخانه‌اي، براي رسيدن به بهترين عملكرد، مي‌بايست نسبت مناسب اختلاط آن براي هر خاك تعيين شود.