پديد آورندگان :
عليار، سجاد دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي - گروه علوم و مهندسي خاك , اصغرزاد، ناصر علي دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي - گروه علوم و مهندسي خاك , دباغ محمدي نسب، عادل دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي - گروه اكوفيزيولوژي گياهي , اوستان، شاهين دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي - گروه علوم و مهندسي خاك
كليدواژه :
خصوصيات رشدي , عناصر غذايي , قارچ S. indica , كلنيزاسيون ريشه , شاخص كلروفيل
چكيده فارسي :
گياه كينوا (Chenopodium quinoa Willd.) يك گياه شبه غله پر محصول از تيره چغندريان بوده و در برابر تنش شوري، تحمل خوبي از خود نشان ميدهد. اين گياه به دليل قرار گرفتن در تيره چغندريان، قادر به همزيستي ميكوريزي نبوده ولي گزارش ها نشان ميدهند كه قارچ اندوفيت Serendipita indica ميتواند وارد ريشه اين گياه شده و احتمالاً قادر است مقاومت آن را در برابر تنش شوري افزايش دهد. اين پژوهش به‌صورت گلداني آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار در خاك لوم شني استريل انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل دو سطح قارچ Serendipita indica (تلقيح و عدم تلقيح) و شوري حاصل از نمك كلريد سديم شامل سطوح 1/47(هدايت الكتريكي اوليه خاك)، 5، 10، 20 و 30 دسيزيمنس بر متر) بودند. نتايج آزمايش نشان داد كه اثر متقابل تنش شوري و تلقيح قارچ به‌غيراز غلظت عناصر نيتروژن و فسفر در بخش ريشه در ساير صفات مورد مطالعه هم در بخش هوايي و هم ريشه معني‌دار (P<0.05) بود. همچنين با افزايش سطح تنش ، غلظت عناصر شامل نيتروژن، فسفر، پتاسيم، كلسيم و منيزيم، صفات رشدي و درصد كلنيزاسيون، در گياه كينوا به‌طور معني‌داري (P<0.05) كاهش يافت. قارچ S. indica توانست وزن خشك‌ريشه را در شوري‌هاي شاهد، 5 و 10 دسيزيمنس بر متر به ترتيب (23/45، 25/66 و 25/57 درصد) نسبت به تيمار عدم تلقيح افزايش دهد؛ اما وزن خشك بخش هوايي را تنها در شوري شاهد به ميزان 9 درصد نسبت به تيمار بدون قارچ افزايش داد . مايه‌زني قارچ S. indica توانست غلظت سديم ريشه را در شوري‌هاي 10، 20 و 30 دسيزيمنس بر متر به ترتيب 30/49، 66/78 و 43/55 درصد نسبت به تيمار عدم تلقيح كاهش دهد. در بخش هوايي نيز غلظت سديم را در همان سطوح شوري به ترتيب 20/96، 13/28 و 10/24 درصد نسبت به تيمار بدون قارچ كاهش داد. . با توجه به نتايج، قارچ S. indica توانست غلظت عناصر نيتروژن و پتاسيم بخش هوايي را در دو سطح شوري 20 و 30 دسيزيمنس بر متر نسبت به تيمار بدون قارچ به‌طور معني‌داري افزايش دهد.
چكيده لاتين :
Quinoa (Chenopodium quinoaWilld.) is a high-yielding pseudo-cereal crop, belonging to the Chenopodiaceae plants, shows tolerance to salinity stress. As a chenopod plant, it could not establish a symbiosis relation with mycorrhizal fungi, but there are evidences that the Serendipitaindica (endophytic fungus) could enter the root and more likely improves the tolerance of quinoa against salt stress. This study was performed as a pot experiment in Completely Randomized Factorial Designs (CRFD) with three replications in a sterilized sandy loam soil. Experimental factors included two levels of S. indica (inoculated and non-inoculated) and salinity levels of 1.47 (initial electrical conductivity of soil), 5, 10, 20 and 30 dS/m. The interaction effect of salinity stress and fungal inoculation was significant for studied traits in both shoot and root (P <0.05), except for the concentrations of nitrogen and phosphorus in the root. The concentrations of phosphorus, potassium, calcium and magnesium, growth traits and percentage of root colonization in quinoa were significantly reduced by increasing salinity levels (P <0.05). S. indica increased root dry weight in control, 5 and 10 dS/m by 23.45, 25.66 and 25.57%, compared to no-fungal treatment, respectively. At initial electrical conductivity (1.47dS/m), shoot dry weight increased by 9% in inoculated plants compared to the non-inoculated treatment. Inoculation with S. indica reduced the concentration of root sodium at salinity levels of 10, 20 and 30 dS/m by 30.49, 66.78 and 43.55%, respectively, compared to the non-inoculated treatment. In the aerial part, the fungus could reduce the sodium concentration at 10, 20 and 30 dS/m by 20.96, 13.28 and 10.24%, respectively, compared to the treatment without the fungus. Based on the results, inoculation with the fungus significantly increased the concentrations of nitrogen, phosphorus and potassium in shoots at 20 and 30 dS/m.
