طراحي الگوي فرآيند تجاري‌سازي فناوري، با تمركز بر صنعت دارو و فراورده‌هاي بيولوژيك با استفاده از رويكرد فراتركيب

Designing a technology commercialization process model, focusing on the pharmaceutical and biological products industry using a hybrid approach

توسعه صنعت دارويي هر كشوري، نشان‌دهنده توانمندي آن كشور در حوزه تأمين بهداشت و سلامت افراد آن جامعه است. با توجه به تحولات اين صنعت در تعامل با دستاوردهاي علم زيست فناوري و اهميتي كه زيست داروها در درمان بيماري‌هاي خاص در جوامع دارند، بررسي فرآيند تجاري‌سازي نقش مهمي در ارائه سريع‌تر داروها به بازار دارد. هدف اين پژوهش طراحي الگوي فرآيند تجاري‌سازي فناوري، با تمركز بر صنعت دارو و فراورده‌هاي بيولوژيك مي‌باشد. روش پژوهش كيفي و از نوع فراتركيب است كه براي گردآوري داده‌ها از روش كتابخانه‌اي استفاده شده است. جمعيت مورد مطالعه‌ي پژوهش را تمامي مقاله‌هاي مرتبط با موضوع پژوهش شامل مي‌شود. در راستاي انجام پژوهش پس از طراحي سؤالات پژوهش، جستجويي نظام‌مند براساس كليد واژه‌هاي مرتبط- مدل‌هاي تجاري‌سازي، صنعت دارو- از پايگاه‌هاي داده Scopus ،Civilica ،SID ،IRANDOC ،ISC ،Emerald ،IEEE ،Science Direct صورت گرفته است. با بررسي مقاله‌ها و مدل‌هاي تجاري‌سازي، 9 بعد به‌عنوان ابعاد فرآيند تجاري‌سازي فناوري، با تمركز بر صنعت دارو و فراورده‌هاي بيولوژيك شناسايي شده است. براساس اين ابعاد مدل يكپارچه نهايي ارايه و اعتبارسنجي شده است. اين مقاله با شناسايي ابعاد فرآيند تجاري‌سازي فناوري، با تمركز بر صنعت دارو و فراورده‌هاي بيولوژيك؛ مي‌تواند الگوي مناسبي براي استفاده در صنعت داروي كشور باشد.

The development of the pharmaceutical industry of any country shows the capability of that country in the field of health and well-being of the people of that society. Given the developments in this industry in interaction with the achievements of biotechnology and the importance of biomedicines in the treatment of certain diseases in societies, the study of the commercialization process has an important role in faster delivery of drugs to the market. The purpose of this study is to design a model for the process of commercialization of technology, focusing on the pharmaceutical industry and biological products. The research method is qualitative and meta-combined, which has been used as a library method to collect data. The study population includes all articles related to the research topic. In order to conduct research after designing research questions, a systematic search has been conducted based on related keywords - commercialization models, pharmaceutical industry - from Scopus, Civilica, SID, IRANDOC, ISC, Emerald, IEEE, Science Direct databases. By reviewing commercialization articles and models, 9 dimensions have been identified as dimensions of the technology commercialization process, focusing on the pharmaceutical and biological products industries. Based on these dimensions, the final integrated model has been presented and validated. This article identifies the dimensions of the technology commercialization process, focusing on the pharmaceutical and biological products industry; it can be a good model for use in the country's pharmaceutical industry.