گزارش علي بن جعفر از امام رضا(ع)دربارۀ حكم مرتد فطري

مشهور فقهاي اماميه، استتابه مرتد فطري را جايز نمي‌دانند؛ ضمن اينكه فتوا به عدم پذيرش توبۀ او مي‌دهند. در مقابل، مشهور فقهاي اهل سنت، فتوا به وجوب استتابه مرتد فطري مي‌دهند كه لازمۀ آن پذيرش توبۀ اوست. اخبار استتابه مرتد بر سه قسم است؛ برخي مطلق و ساكت نسبت به قيد استتابه هستند. دسته دوم، سخن از وجوب استتابه به ميان آورده‌اند. قسم سوم، اخباري هستند كه سخن از عدم جواز استتابه مرتد فطري به ميان آورده‌اند. اين قسم سوم، مستند اصلي مشهور و سبب تقييد اخبار مطلق و نيز حمل اخبار وجوب استتابه بر غير مرتد فطري شده‌اند. مهم­ترين خبر در قسم سوم كه هم به لحاظ سند و هم دلالت قابل پذيرش است، خبر علي بن جعفر از امام رضا ع است. از اين رو نظر به اهميت بحث اعدام مرتد فطري و بحث‌برانگيز بودن آن در مجامع جرم و جزاشناسي، تحليل و ارزيابي آن ضروري به نظر مي‌رسد. مطابق يافته‌هاي اين پژوهش كه به روش تطبيقي، توصيفي تحليلي است، اين خبر، نمي‌تواند دال بر حرمت استتابه از سوي حاكم باشد؛ چراكه در مقام توهم وجوب صادر شده است. از اين رو نظر به لزوم احتياط در دماء و به مقتضاي قاعده درء و فقدان نص بر عدم پذيرش توبه مرتد فطري، ديدگاه مشهور فقهاي اماميه در اين زمينه، جاي تأمل دارد.