مساهمت بنيادي فيشته در زيبايي‌شناسي آلماني

فيشته در زيبايي‌شناسي/فلسفۀ هنر آثاري به عظمت نقد قوۀ حكم كانت يا درسگفتارهايي دربارۀ زيبايي‌شناسي هگل پديد نياورده است. درنتيجه، تا مدت‌ها عقيده بر اين بود كه او هيچ سهمي در زيبايي‌شناسي ايدئاليسم آلماني نداشته است. با وجود اين، آثار اندكي از او برجا مانده كه در آن‌ها مي‌توان مصالح لازم براي طرح و بسط يك فلسفۀ هنر نوآورانه و بديع را تشخيص داد. در اين مقاله، اين رأي را مطرح مي‌كنيم كه فيشته در عرصۀ زيبايي‌شناسي دستِ‌كم دو اقدام اساسي انجام مي‌دهد: (1) نخست اينكه با انتقال ثقل بحث از زيبايي‌شناسي دريافت به فلسفۀ آفرينش هنري، به تعبيري در حوزۀ زيبايي‌شناسي انقلابي كوپرنيكي صورت مي‌دهد و لذا زيبايي‌شناسي ذوق را به فلسفۀ هنر مبتني بر روح آفريننده مبدل مي‌سازد. (2) شأن زيبايي‌شناسي (درحقيقت، حس زيبايي‌شناسانه) را به مرتبۀ «شرطِ امكانِ فلسفه» ارتقا مي‌دهد.