كاربست رويكرد «ساختار شناختي» در روش‌هاي آموزشي قرآن در راستاي يادگيري معنادار

پژوهش حاضر با توجه به اهميت و تأثير تحكيم ساختار شناختي در حوزه فعاليت‌هاي آموزشي سامان يافته است. طريقي كه افراد اطلاعات و دانش را در ذهن خود سازمان مي‌دهند، «ساختار شناختي»[1] مي‌باشد.[2] يكي از نتيجه‌هاي مهم در جريان ايجاد و تحكيم ساختار شناختي، معنادار كردن يادگيري، يعني پيوند زدن دانش جديد با مفاهيمي است كه از پيش در ساختار شناختي فرد وجود دارد. هر قدر اين ارتباط‌ها بيشتر باشد، ادراك عميق‌تر مي‌گردد. طبق آيه 9 سوره اسراء «إنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ...» بر اين باوريم كه قرآن كريم در راستاي رسالت آموزش و هدايت اقوم، روش‌هاي خود را نيز معرفي مي‌كند. از اين روي اين مقاله در پي آن است كه با تأمل در قرآن و متون علم آموزش و پرورش با روش توصيفي تحليلي، ضمن تبيين جايگاه ويژۀ ساختار شناختي و تحكيم آن در فرايند آموزش، روش‌هايي را كه قرآن براي اين منظور به كار برده است، استخراج نمايد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه ايجاد و تحكيم ساختار شناختي در قرآن داراي راهبردهايي است مشتمل بر: بيان مطلب در بستر اتفاقات زمانه، بسترسازي در خلال صحبت با ديگران، بسترسازي در خلال داستان، چندوجهي كردن روي سخن مستقيم با مخاطب، قلاب زدن پيوستۀ كلام به ركن‌هاي برجسته سخنان قبلي و وارد كردن عنصر عاطفي ـ احساسي، مانند تصويرسازي و آهنگ‌گونه كردن تكرارها، به بدنۀ هرم ساختار شناختي.