بررسي و نقد آراء تفسيري پيرامون «آيات نهي از تعجيل در امر وحي»

در خصوص آيات 16 تا 19 سوره قيامت و آيه 114 سوره طه، كه پيامبر اكرم(ص) را از تعجيل در قرائت قرآن باز مي‌دارند و در اين پژوهش از آن‌ها به «آيات نهي از تعجيل در امر وحي» ياد مي‌شود، تفاسير متعددي از سوي مفسران شيعه و اهل سنت نقل شده است. با بررسي مهم‌ترين تفاسير فريقين، در مجموع شش ديدگاه تفسيري براي آيات فوق به دست آمد كه نخستين ديدگاه، مبتني بر نهي از تعجيل در قرائت قرآن در هنگام دريافت وحي، ميان مفسران شيعه و اهل سنت مشترك است و در تمام پانزده قرن پس از نزول مورد توجه بوده است. پنج ديدگاه ديگر، مورد اتفاق همه مفسران نبوده و در تمام سده‌هاي پيشين نيز مطرح نبوده است؛ چنان كه برخي تنها به يك مذهب يا چند اثر تفسيري اختصاص دارند. هر يك از ديدگاه‌هاي فوق با اشكالات متعددي مواجه‌اند كه پذيرش آن‌ها را با دشواري روبه‌رو مي‌سازد. اين پژوهش با جمع‌آوري كتابخانه‌اي داده‌ها و با توصيف و تحليل تطبيقي آراء به همراه نقد عقلي، نقلي و تاريخي، ضمن پذيرش وقوع نزول دفعي قرآن بر اساس سوره قدر و ديگر آيات و روايات مرتبط، اين نزول را اندكي پيش از نزول آيات نهي از تعجيل در سوره قيامت دانسته و با توجه به روايت امام صادق(ع)، «نهي از تعجيل» را به جهت تنبه و پيش از ارتكاب منهي‌عنه از سوي پيامبر اكرم(ص) و ناظر به عدم ابلاغ قرآن نازل‌شده در نزول دفعي مي‌داند.